I. OPŠTE ODREDBE
Predmet zakona
Član 1
Ovim zakonom uređuju se načela i ciljevi standardizacije u Crnoj Gori, organizovanje i djelatnost nacionalnog tijela za standardizaciju, kao i donošenje, objavljivanje, povlačenje i primjena crnogorskih standarda i srodnih dokumenata i druga pitanja od značaja za oblast standardizacije.
Primjena
Član 2
(1) Ovaj zakon se primjenjuje na standarde i srodne dokumente koje donosi i objavljuje nacionalno tijelo za standardizaciju u Crnoj Gori, kao i na međunarodne standarde i srodne dokumente priznatih međunarodnih i evropskih organizacija za standardizaciju iz člana 3 tač. 9 i 10 ovog zakona. Standardi ovih organizacija predstavljaju osnovu za donošenje crnogorskih standarda.
(2) Ovaj zakon se ne primjenjuje na granske i interne standarde i srodne dokumente za proizvode, procese i usluge u oblastima za koje postoje međunarodni ugovori ili esnafski dogovori koje je Crna Gora prihvatila kao svoje (npr. finansijski standardi, standardi NATO, standardi u pomorstvu MARPOL konvencija i sl.).
(3) Posebnim zakonima i drugim propisima, uređuju se donošenje, označavanje i primjena standarda i srodnih dokumenata i druga pitanja od značaja za standardizaciju u oblastima iz stava 2 ovog člana.
Značenje izraza
Član 3
Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeća značenja:
(1) standardizacija je skup koordiniranih aktivnosti na donošenju standarda i srodnih dokumenata;
(2) standard je tehnička specifikacija koju je donijelo nacionalno tijelo za standardizaciju za višekratnu ili stalnu upotrebu sa kojom usaglašenost proizvoda, procesa i usluga nije obavezna
1) međunarodni standard je standard koji je donijela međunarodna organizacija za standardizaciju;
2) evropski standard je standard koji je donijela evropska organizacija za standardizaciju;
3) harmonizovani standard je evropski standard koji je donijet na osnovu zahtjeva Evropske komisije za primjenu hramonizovanog zakonodavstva Evropske unije;
4) nacionalni standard je standard koji je donijelo nacionalno tijelo za standardizaciju;
(3) crnogorski standard je standard koji je donijelo nacionalno tijelo za standardizaciju u Crnoj Gori.
(4) srodni dokument je bilo koja tehnička specifikacija, a koja nije standard, koju je donijela evropska ili međunarodna organizacija za standardizaciju, za višekratnu ili stalnu upotrebu i sa kojom usalgašenost proizvoda ili usluga nije obavezna;
(5) nacrt standarda je tehnička specifikacija o određenom predmetu standardizacije, koji se razmatra radi donošenja i koji se, u skladu sa postupkom za donošenje standarda, nakon faza pripreme, stavlja na javnu raspravu ili razmatranje;
(6) tehnička specifikacija je dokument koji utvrđuje tehničke zahtjeve koje treba da ispuni proizvod, proces ili usluga i kojim se utvrđuje najmanje jedan od sledećih elemenata:
- potrebne karakteristike proizvoda koje se odnose na nivo kvaliteta, performanse, interoperabilnost, zaštitu životne sredine, zaštitu zdravlja i bezbjednosti, kao i dimenzije, uključujući zahtjeve koji se odnose na naziv pod kojim se proizvod prodaje, terminologiju, simbole, ispitivanja i metode ispitivanja, pakovanje, označavanje ili obiljležavanje, postupke ocjenjivanja usaglašenosti;
- metode proizvodnje i procese koji se koriste za poljoprivredne proizvode kako je definisano u Ugovoru o funkcionisanju Evropske Unije član 38 stav 1, proizvode namijenjene za ishranu ljudi ili životinja i medicinske proizvode, kao i metode proizvodnje i procese koji se odnose na druge proizvode kada oni utiču na karakteristike proizvoda;
- potrebne karakteristike za usluge, kao što su nivo kvaliteta, performanse, interoperabilnost, zaštita životne sredine, zaštita zdravlja i bezbjednosti, uključujući zahtjeve primjenjive na pružaoca usluge a koji se odnose na podatke koje treba staviti na raspolaganje primaocu;
- metode i kriterijumi za ocjenjivanje performansi građevinskih proizvoda;
(7) proizvod je svaki industrijski dobijen proizvod kao i svaki poljoprivredni proizvod uključujući proizvode od ribe;
(8) usluga je svaka privredna djelatnost koja se, po pravilu, pruža uz naknadu, ukoliko nije obuhvaćena propisima vezanim za slobodu kretanja roba, kapitala i radnika
(9) evropske organizacije za standardizaciju su
1) Evropski komitet za standardizaciju (CEN);
2) Evropski komitet za standardizaciju u oblasti elektrotehnike (CENELEC);
3) Evropski institut za standarde iz oblasti telekomunikacija (ETSI).
(10) međunarodne organizacije za standardizaciju su:
1) Međunarodna organizacija za standardizaciju (ISO);
2) Međunarodna elektrotehnička komisija (IEC);
3) Međunarodna unija za telekomunikacije (ITU).
(11) nacionalno tijelo za standardizaciju je organizacija za standardizaciju koja je priznata od strane države, a koje može biti član odgovarajućih međunarodnih ili evropskih organizacija za standardizaciju.
(12) Institut za standardizaciju Crne Gore (u daljem tekstu: Institut) je jedino nacionalno tijelo za standardizaciju u Crnoj Gori.
(13) zainteresovana strana je organ državne uprave, privredno društvo, drugo pravno lice, preduzetnik i drugo fizičko lice koji su zainteresovani za standardizaciju;
(14) donošenje standarda ili srodnog dokumenta je skup koordiniranih aktivnosti koje započinju usvajanjem predloga za donošenje standarda ili srodnog dokumenta, a završavaju se donošenjem akta kojim se proglašava da je standard ili srodni dokument donijet;
(15) konsenzus je načelna saglasnost o bilo kom značajnom pitanju, postignuta tako da se uzmu u obzir stanovišta svih zainteresovanih strana i da se usaglase svi suprotstavljeni stavovi, pri čemu se pod konsenzusom ne podrazumeva jednoglasnost u donošenju standarda;
II. NAČELA I CILJEVI STANDARDIZACIJE
Načela standardizacije
Član 4
Načela na kojima se zasniva standardizacija u Crnoj Gori su:
1) dobrovoljnost primjene standarda;
2) pravo na dobrovoljno učešće i doprinos svih zainteresovanih strana u procesu donošenja crnogorskih standarda i srodnih dokumenata;
3) konsenzus zainteresovanih strana;
4) sprječavanje prevladavanja pojedinačnih interesa nad zajedničkim interesom zainteresovanih strana;
5) preglednost postupka standardizacije i dostupnost crnogorskih standarda i srodnih dokumenata;
6) međusobna usklađenost crnogorskih standarda i srodnih dokumenata, u cilju izbjegavanja postojanja konfliktnih standarda;
7) uzimanje u obzir stanja razvijenosti tehnike i pravila međunarodnih i evropskih organizacija za standardizaciju i relevantnih međunarodnih ugovora;
8) jednak tretmanu inostranih proizvoda ili usluga i istih ili sličnih domaćih proizvoda ili usluga, u skladu sa potvrđenim međunarodnim sporazumima čiji je potpisnik Crna Gora;
9) uključivanje međunarodnih standarda ili njihovih odgovarajućih djelova, kao osnova za crnogorske standarde;
Ciljevi standardizacije
Član 5
Ciljevi standardizacije su:
1) unapređenje zaštite života, zdravlja i bezbjednosti ljudi, životinja i biljaka i zaštite životne sredine;
2) poboljšanje kvaliteta proizvoda, procesa i usluga, utvrđivanje njihove namjene, unificiranje/tipizacija, kompatibilnost i zamjenljivost;
3) obezbjeđenje jedinstvene tehničke osnove;
4) razvoj i unaprjeđenje proizvodnje i prometa proizvoda, izvođenja radova, odnosno vršenja usluga kroz razvoj međunarodno usklađenih standarda i srodnih dokumenata radi racionalnog korišćenja rada, materijala i energije;
5) unaprjeđenje međunarodne trgovine, sprječavanjem ili otklanjanjem nepotrebnih tehničkih prepreka trgovini.
III. CRNOGORSKI STANDARDI
Pravila donošenja, objavljivanja i povlačenja crnogorskih standarda
Član 6
(1) Crnogorski standardi se donose, objavljuju i povlače u skladu sa ovim zakonom i internim pravilima standardizacije (U daljem tekstu: IPS) koja su usklađena sa pravilima međunarodnih i evropskih organizacija za standardizaciju i Kodeksom dobre prakse za izradu, donošenje i primjenu standarda iz Sporazuma o tehničkim preprekama trgovini Svetske trgovinske organizacije.
Pokretanje postupka i osnov za donošenje crnogorskih standarda
Član 7
(1) Crnogoski standardi se donose na zahtjev zainteresovane strane.
(2) Kao osnov za donošenje crnogorskih standarda koriste se međunarodni, odnosno evropski standardi i srodni dokumenti. U slučaju da u određenoj oblasti ne postoji međunarodni odnosno evropski standard i/ili srodni dokument ili je važeći međunarodni odnosno evropski standard neodgovarajući, kao osnov se mogu koristiti nacionalni standardi i srodni dokumenti drugih država. U slučaju da nijedan od pomenutih standarda ili srodnih dokumenata nije dostupan može se donijeti izvorni crnogorski standard i/ili srodni dokument.
(3) Obavještenje o pokretanju postupka za donošenje crnogorskog standarda, a kada je to neophodno i za donošenje srodnog dokumenta, kao i obavještenje o stavljanju nacrta crnogorskog standarda ili srodnog dokumenta na javnu raspravu, Institut objavljuje na svojoj internet strani ili glasilu Instituta.
Postupak donošenja crnogorskih standarda
Član 8
(1) Institut omogućava učešće svim zainteresovanim stranama u postupku donošenja crnogorskih standarda i srodnih dokumenata, kao i pristup donešenim crnogorskim standardima i srodnim dokumentima.
(2) Način učešća svih zainteresovanih strana u postupku donošenja crnogorskih standarda i srodnih dokumenata i uvid u donešene crnogorske standarde i srodne dokumente, kao i podsticaji i olakšice za mala i srednja preduzeća, udruženja potrošača i nevladine organizacije, bliže se uređuje IPS-om.
(3) Institut ima obavezu podsticanja učešća malih i srednjih preduzeća u aktivnostima standardizacije odnosno povećanja i olakšavanja primjene standarda.
(4) Institut podstiče uključivanje nadležnih organa, a naročito organa tržišnog nadzora, u aktivnosti donošenja standarda a u skladu sa IPS-om.
Proglašenje
Član 9
(1) Akt kojim se proglašava da je crnogorski standard ili srodni dokument donešen, kao i akt o povlačenju crnogorskog standarda ili srodnog dokumenta donosi direktor Instituta.
(2) Akt o donošenju, odnosno povlačenju crnogorskog standarda i srodnog dokumenta objavljuje se na internet stranici Instituta ili u glasilu Instituta.
(3) Postupak donošenja odnosno povlačenja crnogorskih standarda bliže se utvrđuje internim pravilima standardizacije.
Jezik standarda
Član 10
(1) Crnogorski standardi i srodni dokumenti donose se i objavljuju na crnogorskom jeziku.
(2) Crnogorski standardi i srodni dokumenti mogu biti objavljeni i na jednom od zvaničnih jezika evropskih organizacija za standardizaciju, u skladu sa internim pravilima standardizacije.
Objavljivanje standarda i srodnog dokumenta
Član 11
(1) Crnogorski standardi i srodni dokumenti objavljuju se kao posebne publikacije ili zbirke koje su zaštićene, u skladu s propisima Crne Gore.
(2) Crnogorski standardi i srodni dokumenti objavljuju se u posebnom izdanju Instituta u štampanom i elektronskom obliku.
(3) Autorsko pravo na crnogorske standarde i srodne dokumente pripada Institutu, u skladu sa zakonom kojim se uređuju autorska i srodna prava.
(4) Umnožavanje, u cjelini ili djelimično, kao i distribucija crnogorskih standarda I srodnih dokumenata dozvoljeni su samo uz saglasnost i u skladu sa IPS-om.
Označavanje standarda
Član 12
(1) Crnogorski standardi označavaju se oznakom koja počinje akronimom/oznakom MEST, u skladu s pravilima Instituta.
(2) Oznaka MEST se ne smije upotrebljavati za označavanje drugih dokumenata.
(3) Crnogorski standardi i srodni dokumenti se označavaju u skladu sa IPSom.
(4) Oznaka iz stava 2 ovog člana je intelektualna svojina Instituta.
Oglašavanje
Član 13
(1) Institut ima obavezu da, prije donošenja standarda, omogući zainteresovanim stranama najmanje 60 dana za podnošenje komentara na nacrt standarda.
(2) Na zahtjev zainteresovane strane, Institut je obavezan da dostavi nacrt standarda. Naknade koje se naplaćuju za ovu uslugu, izuzev troškova slanja, moraju biti iste za domaća i strana lica.
(3) Vremenski period iz stava 1 ovog člana može biti skraćen ili prekinut kada nastanu ili prijete da nastanu hitni problemi u vezi bezbjednosti, zaštite zdravlja ili životne sredine.
(4) Prilikom pripreme standarda, Institut uzima u obzir sve komentare primljene tokom perioda javne rasprave i odgovara na njih u najkraćem mogućem roku, sa obrazloženjem zašto je neophodno odstupanje od međunarodnog standarda, ako ga ima.
IV. PLANIRANJE
Plan donošenja crnogorskih standarda
Član 14
(1) Crnogorski standardi donose se na osnovu plana donošenja crnogorskih standarda (u daljem tekstu: Godišnji plan) koji se utvrđuje najmanje jedan put godišnje, u skladu sa definisanim potrebama iz ove oblasti, i koji je javno dostupan na internet stranici Instituta.
(2) Godišnji plan sadrži informaciju o standardima i srodnim dokumentima koje Institut namjerava da donese ili mijenja, koje je donio ili izmijenio na osnovu prethodnog plana donošenja crnogorskih standarda i na kojima trenutno radi, a koji nisu nastali identičnim ili ekvivalentnim preuzimanjem međunarodnih ili evropskih standarda.
(3) Plan donošenja crnogorskih standarda sadrži i informaciju o broju međunarodnih i evropskih standarda za koje se na osnovu dostupnih podataka međunarodnih i evropskih organizacija za standardizaciju očekuje da će ih Institut preuzeti u sistem nacionalne standardizacije.
(4) Izuzetno od stava 1 ovog člana Institut može da predloži i nacrt standarda koji nije dio godišnjeg plana ako je neka od zainteresovanih strana sugerisala i obrazložila potrebu donošenja ovakvog standarda.
(5) Sadržina plana iz stava 2 ovog člana, bliže se uređuje internim pravilim standardizacije.
Postupak obavještavanja prema EU
Član 15
(1) Plan donošenja crnogorskih standarda iz člana 14 stav 1 ovog zakona, Institut dostavlja evrospkim organizacijama za standardizaciju, nacionalnim organizacijama za standardizaciju I EK, najkasnije do dana njegovog usvajanja.
(2) Institut omogućava da standard iz plana donošenja standarda bude razmatran na evropskom nivou, u skladu sa pravilima evropskih organizacija za standardizaciju i neće preduzimati aktivnosti koje bi mogle uticati na konačnu odluku o tom predmetu.
(3) Institut, tokom pripreme evropskog standarda ili nakon njegovog odobravanja u evropskim organizacijama za standardizaciju, neće preduzimati aktivnosti koje mogu uticati na planirano usklađivanje, odnosno neće objaviti novi ili izmijenjeni crnogorski standard koji nije u potpunosti usklađen sa evropskim standardom.
(4) Institut, na zahtjev Komisiji, odnosno evropskim organizacijama za standardizaciju i nacionalnim tijelima za standardizaciju, dostavlja nacrte nacionalnih standarda i srodnih dokumenata i obavještava ih o svim preduzetim aktivnostima u vezi sa primljenim primjedbama na nacrte standarda.
(5) Institut u roku od tri mjeseca odgovara na komentare i uzima u razmatranje sve komentare koje primi od bilo koje druge evropske organizacije za standardizaciju, nacionalnog tijela za standardizaciju ili Evropske Komisije u vezi s bilo kojim nacrtom nacionalnog standarda I srodnog dokumenta iz stava 8 ovog člana.
(6) Kad Institut dobije primjedbe u kojima se navodi da bi nacrt standarda imao negativan uticaj na unutrašnje tržište, ono se prije njenog donošenja savjetuje se Evropskim organizacijama za standardizaciju i Evropskom komisijom.
(7) Institut, na zahtjev nacionalnih tijela za standardizaciju omogućava uključivanje tih tijela u aktivnosti povezane sa pripremom standarda i srodnih dokumenata iz plana donošenja standarda.
Trasparentnost rada
Član 16
Institut, na svojoj internet stranici objavljuje obavještenja da je drugo nacionalno tijelo za standardizaciju u svoj plan donošenja standarda uključilo pripremu novog ili izmjenu standarda koji nije identičan ili ekvivalentan međunarodnom, odnosno evropskom standardu.
Zainteresovane strane mogu da zahtijevaju od Instituta dostavljanje nacrta standarda iz plana donošenja standarda drugih nacionalnih tijela za standardizaciju.
Institut na osnovu obavještenja iz stava 1 ovog člana i zahtjeva zainteresovanih strana odlučuje da li će od drugog nacionalnog tijela za standardizaciju zatražiti dostavljanje teksta nacrta standarda iz godišnjeg plana.
Institut na osnovu razmatranja primljenog nacrta standarda i primjedaba i predloga zainteresovanih strana, po potrebi, priprema i dostavlja primjedbe drugog nacionalnog tijela za standardizaciju.
Izvještavanje
Član 17
Institut objavljuje, najmanje jednom godišnje, Izvještaj koji sadrži listu standarda koji se nalaze u pripremi i standarde koji su donijeti u prethodnom periodu, kao i informacije o svim aktivnostima vezanim za učešće zainteresovanih strana, a naročito malih i srednjih preduzeća u svim aktivnostima standardizacije.
Izvještaj iz stava 1 ovog člana objavljuje se na internet stranici Instituta.
Primjena crnogorskih standarda
Član 18
Primjena crnogorskih standarda i srodnih dokumenata je dobrovoljna.
Veza standarda sa tehničkim propisima
Član 19
Tehnički ili drugi propis se može pozivati samo na objavljene crnogorske standarde.
Izuzetno od stava 1 ovog člana, ukoliko nema objavljenog crnogorskog standarda u odgovarajućoj oblasti, u tehničkom ili drugom propisu Crne Gore može se vršiti pozivanje na međunarodni, evropski ili nacionalni standard drugih država.
Na zahtjev nadležnog organa uprave Institut je dužan da pripremi listu harmonizovanih standarda koji sadrže tehničke zahtjeve za proizvod koji predstavljaju pretpostavku usaglašenosti.
Na zahtjev nadležnog organa uprave Institut je dužan da obavijesti organ o postojanju evropskih, međunarodnih ili nacionalnih standarda koji sadrže tehničke zahtjeve za proizvod koji predstavljaju pretpostavku usaglašenosti.
U slučaju iz st. 3 i 4 ovog člana nadležni organ uprave je dužan da obavijesti Institut o početku pripreme tehničkog propisa kako bi Institut pravovremeno obavijestio organ o postojanju standarda u toj oblasti.
Nadležni organ je dužan da najavi plan donošenja tehničkih propisa Institutu za narednu godinu radi sačinjavanja Godišnjeg plana.
Usaglašenost sa standardima
Član 20
Usaglašenost proizvoda sa crnogorskim standardima ili srodnim dokumentima vrši se u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuje ocjenjivanje usaglašenosti proizvoda s tehničkim zahtjevima.
Učešće u međunarodnom i evropskom sistemu standardizacije
Član 21
Crnogorski sistem standardizacije je dio međunarodnog i evropskog sistema standardizacije.
U skladu sa međunarodnim sporazumima crnogorski sistem standardizacije učestvuje preko Instituta u aktivnostima međunarodnih i evropskih organizacija za standardizaciju.
V. DJELATNOST, ORGANI, ČLANSTVO I FINANSIRANJE NACIONALNOG TIJELA ZA STANDARDIZACIJU U CRNOJ GORI
Nacionalno tijelo za standardizaciju u Crnoj Gori
Član 22
Za ostvarivanje ciljeva iz člana 5 ovog zakona i donošenje crnogorskih standarda i srodnih dokumenata, osnovan je Institut, kao samostalna, neprofitna organizacija.
Ministarstvo nadležno za poslove standardizacije informiše međunarodne i druge organizacije o nacionalnom tijelu za standardizaciju u Crnoj Gori.
Institut je pravno lice koje je upisano u Centralni registar Privrednog suda.
Član 23
Sjedište Instituta je u Podgorici.
Institut ima statut kojim se uređuje osnov za unutrašnju organizaciju, nadležnosti i djelokrug poslova, način i postupak odlučivanja, donošenje i objavljivanje opštih akata i druga pitanja koja su od značaja za poslove Instituta utvrđene ovim zakonom.
Na statut Instituta prethodnu saglasnost daje Osnivač.
Statut Instituta objavljuje se u "Službenom listu Crne Gore".
Djelatnost Instituta
Član 24
Institut obavlja poslove koji se odnose na:
1) pripremu godišnjih planova;
2) donošenje, razvijanje, preispitivanje i povlačenje crnogorskih standarda i srodnih dokumenata;
3) formiranje tehničkih komiteta i srodnih tijela;
4) obezbjeđivanje usaglašenosti crnogorskih standarda i srodnih dokumenata sa međunarodnim i evropskim standardima;
5) vođenje registra crnogorskih standarda i srodnih dokumenata u svim fazama razvoja;
6) učešće u izradi i preispitivanju standarda i srodnih dokumenata koje donose međunarodne i evropske organizacije za standardizaciju;
7) saradnju sa međunarodnim i evropskim organizacijama za standardizaciju i nacionalnim tijelima za standardizaciju zemalja potpisnica odgovarajućih sporazuma iz oblasti standardizacije;
8) izvršenje drugih zadataka u skladu sa obavezama iz međunarodnih ugovora u oblasti standardizacije koji obavezuju Crnu Goru;
9) pripremu tehničkih propisa u oblasti standardizacije i pretpostavke usaglašenosti sa standardima;
10) dostupnost javnosti crnogorskih standarda, srodnih dokumenata, publikacija, kao i standarda i publikacija odgovarajućih međunarodnih i evropskih organizacija i drugih zemalja i vrši njihovu prodaju;
11) rad informacionog centra, u skladu sa zahtjevima predviđenim odgovarajućim međunarodnim sporazumima i obavezama koje proizlaze iz članstva u odgovarajućim međunarodnim i evropskim organizacijama za standardizaciju;
12) zastupanje interesa Crne Gore u oblasti standardizacije u međunarodnim i evropskim organizacijama i tijelima za standardizaciju;
13) odobrenje upotrebe znaka usaglašenosti sa crnogorskim standardima i srodnim dokumentima, u skladu sa svojim pravilima;
14) aktivnosti kojima u skladu sa IPS-om, uključuje organizacije i asocijacije za izradu crnogorskih standarda i srodnih dokumenata u specifičnim oblastima;
15) promoviše primjenu crnogorskih standarda i srodnih dokumenata;
16) obuke standardizera i korisnika standarda;
17) iniciranje aktivnosti koje mogu imati za cilj dalji razvoj Instituta i sistema standardizacije u Crnoj Gori;
18) realizuje ugovor koji se zaključuje između osnivača i Instituta za svaku poslovnu godinu u cilju sprovođenja obaveza iz godišnjih planova (u daljem tekstu: Ugovor o izvođenju);
19) druge poslove iz oblasti standardizacije, u skladu sa ovim zakonom i aktom o osnivanju.
Članovi Instituta
Član 25
Institut ima članove instituta.
Članstvo u Institutu se stiče na osnovu prijave za članstvo.
Član Instituta iz stava 1 ovoga člana može biti: privredno društvo, drugo pravno lice ili preduzetnik koji su osnovani odnosno registrovani u skladu sa propisima Crne Gore, kao i fizičko lice koje je državljanin Crne Gore.
Član Instituta učestvuje u radu Instituta i njegovom upravljanju u skladu sa ovim zakonom i statutom Instituta.
Mala i srednja preduzeća u Crnoj Gori imaju pravo na povoljnosti u visini članarine i popust na cijenu standarda u skladu sa zakonom i IPS-om.
Prava i obaveze člana Instituta, kao i visina članarine uređuju se statutom Instituta.
Stručna tijela
Član 26
Stručna tijela Instituta su tehnički komiteti i druga stručna tijela.
Tehnički komiteti se formiraju kao volonterska stručna tijela u skladu sa IPS-om.
Druga stručna tijela su ad-hoc tijela koja Institut formira po potrebi na osnovu zakona i odluke Upravnog odbora.
Za rad u tijelima iz stava 3 ovog člana može biti dodjeljena naknada za rad.
Organi Instituta
Član 27
Organi Instituta su upravni odbor i direktor.
Upravni odbor
Član 28
Institut ima Upravni odbor koji je vrhovni organ upravljanja.
Upravni odbor, na predlog Ministarstva, verifikuje osnivač na period od četiri godine.
Upravni odbor ima predsjednika i četiri člana.
Predsjedniku i članovima upravnog odbora pripada naknada za rad.
Sastav Upravnog odbora
Član 29
Dva člana upravnog odbora imenuje osnivač.
Tri člana upravnog odbora biraju se iz redova članova Instituta u skladu sa Statutom.
Predlog sastava Upravnog odbora Institut preko Ministarstva dostavlja osnivaču na verifikaciju.
Nadležnosti Upravnog odbora
Član 30
Upravni odbor:
1) usvaja Statut Instituta;
2) bira i razrješava direktora;
3) usvaja godišnje planove instituta;
4) usvaja finansijski plan instituta;
5) usvaja Ugovor o izvođenju
6) usvaja Izvještaj o radu Instituta sa finansijskim izvještajem;
7) donosi odluke o visini naknada za standarde koje plaćaju fizička i pravna lica;
8) formira stručna tijela iz člana 26 ovog zakona;
9) usvaja opšte i druge akte, u skladu sa zakonom;
Prije usvajanja, Upravni odbor podnosi osnivaču na saglasnost:
1) Statut Instituta
2) Godišnje planove sa finansijskim planom Instituta;
3) Ugovor o izvođenju;
4) Izvještaj o radu Instituta sa finansijskim izvještajem;
5) Finansijski iskaz.
Direktor
Član 31
Direktora bira i razrješava Upravni odbor na osnovu javnog konkursa na period od 5 godina uz mogućnost ponovnog imenovanja.
Direktor Instituta je ovlašćen da:
1) Izvršava odluke Upravnog odbora
2) organizuje i rukovodi poslovanjem Instituta;
3) stara se o zakonitosti I odgovara za zakonitost rada Instituta
4) zastupa i predstavlja Institut;
5) donosi akt o donošenju odnosno povlačenju crnogorskih standarda i srodnih dokumenata;
6) predlaže akt o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta Instituta i prosljeđuje ga Upravnom odboru na usvajanje;
7) odlučuje o pravima i obavezama zaposlenih u Institutu u vezi sa radnim odnosima zaposlenih, u skladu sa zakonom;
8) priprema odgovarajuće finansijske iskaze;
9) obavlja i druge poslove utvrđene zakonom i Statutom.
Uslovi za izbor Direktora
Član 32
Direktor Instituta može biti lice koje ispunjava sledeće uslove da:
1) je crnogorski državljanin sa prebivalištem u Crnoj Gori;
2) ima visoku školsku spremu;
3) ima najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima rukovođenja.
Direktor ne može obavljati poslaničku i drugu javnu funkciju ili profesionalno obavljati drugu djelatnost, odnosno ne može da se bave drugim javnim ili privatnim poslom uz naknadu, osim akademskih aktivnosti i rada u naučnim institucijama.
Razrješenje direktora
Član 33
Upravni odbor će razriješiti direktora Instituta:
1) na lični zahtjev;
2) ako je osuđen za djelo koje ga čini nedostojnim za vršenje dužnosti;
3) kada ne postupa u skladu sa zakonom, nestručno i nesavjesno obavlja dužnost;
4) kada svojim ponašanjem i radom dovede u pitanje nezavisnost i ugled Instituta;
5) ako trajno izgubi sposobnost za vršenje dužnosti;
6) ako bude izabran ili počne da obavlja drugu funkciju, odnosno djelatnost nespojivu sa dužnošću u Institutu.
Finansiranje Instituta
Član 34
Finansiranje Instituta vrši se u skladu sa finansijskim planom koji čini integralni dio Godišnjeg plana I koji usvaja Upravni odbor.
Finansijski plan podnosi se Osnivaču na saglasnost, najkasnije do 1. jula tekuće za narednu godinu.
Finansijskim planom planiraju se ukupni prihodi i rashodi Instituta.
Ukupni troškovi Instituta, obuhvaćeni finansijskim planom za tekuću godinu, moraju da odgovaraju potrebama za obavljanje djelatnosti iz člana 24 ovog zakona odnosno potrebama utvrđenim Godišnjim planom.
Institut je dužan da, do kraja drugog kvartala tekuće godine, preko Ministarstva, podnese Osnivaču završni račun.
Član 35
Sredstva za rad Instituta obezbjeduju se iz:
1) djelatnosti,
2) budžeta Crne Gore,
3) drugih izvora.
Sredstva iz stava 1 tačka 1 ovog zakona obezbjeđuju se iz prodaje standarda, srodnih dokumenata i drugih publikacija, naplate članarina, naplate usluga i ostalih prihoda od djelatnosti.
Iznos sredstava za rad Instituta koja se obezbjeduju iz Budžeta, kroz Ugovor o izvođenu, iz stava 1 tačka 2 ovog člana, određuje se na osnovu Godišnjeg plana.
Institutu se sredstva iz stava 1 ovog člana transferišu preko Ministarstva nadležnog za poslove standardizacije.
Pod sredstvima iz drugih izvora podrazumijevaju se donacije i drugi prihoda ostvareni u skladu sa zakonom.
V. NADZOR
Član 36
Nadzor nad radom Instituta u obavljanju poslova utvrđenih zakonom vrši ministarstvo nadležno za poslove infrastrukture kvaliteta, a u pogledu racionalnog korišćenja sredstava za rad Instituta koja se obezbjeđuju iz Budžeta Crne Gore ministarstva nadležna za finansije i poslove infrastrukture kvaliteta.
VI. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 37
Danom stupanja na snagu ovog zakona neće se primjenjivati Zakon o standardizaciji ("Sl. list CG", br. 13/2008).
Član 38
Upravni organi iz člana 27 ovog Zakona će se imenovati najkasnije 6 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog Zakona.
Do dana imenovanja organa iz stava 1 ovog člana, nastavlja da se primjenjuje Odluka o osnivanju Instituta za standardizaciju Crne Gore ("Sl. list CG", br. 21/2007).
Do dana imenovanja organa iz stava 1 ovog člana, nastavljaju sa radom organi formirani na osnovu odluke iz stava 2 ovog člana.
Član 39
Odredbe čl. 15 i 16 ovog zakona će se primjenjivati od dana sticanja punopravnog članstva Instituta u Evropskim organizacijama za standardizaciju.
Član 40
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe odrede Uredbe o notifikaciji tehničkih propisa, standarda, propisa o uslugama informacionog društva i postupaka ocjenjivanja usaglašenosti ("Službeni list Crne Gore", br.11/13) koje se odnose na standarde.
Član 41
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".
IZ OBARZLOŽENJA
II RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA
Crna Gora odlučila se za preuzimanje Regulative 1025/2012/EZ kojom se propisuju zahtjevi za sistem standardizacije u okviru saradnje na evropskom nivou u oblasti standardizacije. Predmetna regulativa stavlja van snage direktivu 98/34 u dijelu koji se odnosi na notifikaciju standarda. Kako je direktiva 98/34 transponovana kroz Uredbu o notifikaciji tehničkih propisa, standarda, propisa o uslugama informacionog društva i postupaka ocjenjivanja usaglašenosti ("Službeni list Crne Gore", br.11/13) tako se i dio Uredbe koji se odnosi na standarde stavlja van snage.
Pored gore navedenih razloga usaglašavanja sa izvorima EU prava, stavlja se van snage Zakon o standardizaciji ("Sl. list CG", br. 13/2008) zbog potrebe organizacionog usaglašavanja sa novim sistemskim propisima koji uređuju način poslovanja nezavisnih i neprofitnih organizacija. Takođe, novim zakonom je uspostavljena racionalizacija organizacionog dijela uređenja Instituta za standardizaciju Crne Gore.
III USAGLAŠENOST SA EVROPSKIM ZAKONODAVSTVOM
Predlog zakona o nadzoru nad tržištem usklađen je sa sljedećim sekundarnim izvorima prava EU:
- Regulativa 1025/2012/EZ o Evropskoj standardizaciji, od 25. Oktobra 2012 godine, koja dopunjava i mijenja direktive Savjeta 89/686/EEC i direktive 94/9/EC, 94/25/EC, 95/16/EC, 97/23/EC, 98/34/EC, 2004/22/EC, 2007/23/EC, 2009/23/EC and 2009/105/EC parlamenta i Savjeta i kojom prestaje da važi Odluka 1673/2006/EC Evropskog parlamenta i Savjeta ("Službeni list Evropske Unije", broj 1/316)
IV OBJAŠNJENJE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA
OPŠTE ODREDBE
Član 1
Uvodni član propisuje predmet Zakona, kojim se uređuju načela i ciljevi standardizacije u Crnoj Gori, organizovanje i djelatnost nacionalnog tijela za standardizaciju, kao i donošenje, objavljivanje, povlačenje i primjena crnogorskih standarda i srodnih dokumenata i druga pitanja od značaja za oblast standardizacije.
Član 2
Ovaj član propisuje oblast primjene Zakona. Zakon se primjenjuje na standarde i srodne dokumente koje donosi i objavljuje nacionalno telo za standardizaciju u Crnoj Gori, kao i na međunarodne standarde i srodne dokumente priznatih međunarodnih i evropskih organizacija za standardizaciju.
Drugi propisi se odnose na granske i interne standarde i srodne dokumente za proizvode, procese i usluge u oblasti odbrane zemlje, železničkog, vazdušnog, vodnog saobraćaja, računovodstvenih usluga i u drugim oblastima, te se na njih ne primjenjuje ovaj Zakon.
Član 3
Definiše značenje izraza koji se koriste u daljem tekstu zakona. Dio definicija izraza su direktno prenešeni iz Regulative 1025/12 EEZ.
NAČELA I CILJEVI STANDARDIZACIJE
Član 4-5
Ovi članovi uređuju načela i ciljeve standardizacije. Članovi su preuzeti iz trenutno važećeg Zakona o standardizaciji jer su bili predmet pregovora u Svjetskoj trgovinskoj organizaciji prije pristupanja Crne Gore ovoj organizaciji pa predstavljaju obavezu u međunarodnoj trgovini.
DONOŠENJE, POVLAČENJE, OBJAVLJIVANJE I OZNAČAVANJE CRNOGORSKIH STANDARDA
Član 6-7
Najvažnije odrednice ovih članova uređuju pitanja donošenja, objavljivanja i povlačenja Crnogorskih standarda u skladu sa zakonom i internim pravilima standardizacije (IPS). IPSovi su dokument koji sadrži interna pravila Instituta za standardizaciju a koja su usklađena sa pravilima međunarodnih i evropskih organizacija za standardizaciju i Kodeksom dobre prakse za izradu, donošenje i primjenu standarda iz Sporazuma o tehničkim preprekama trgovini Svjetske trgovinske organizacije.
Veoma je važna i odrednica da se osnova za donošenje crnogorskih standarda mogu koristiti međunarodni, odnosno evropski standardi i srodni dokumenti. Ovako je stvoren preduslov za preuzimanje prije svega evropskih standard koji pružaju mogućnost za Slobodan protok roba i usluga na zajedničkom tržištu EU.
Crnogorski standardi se donose na zahtjev zainteresovane strane. Dakle, svi crnogorskii standardi se donose na osnovu potreba zainteresovanih strana u Crnoj Gori.
Članom 7 se uređuje način proglašenja da je crnogorski standard donešen.
Član 8-11
Utvrđuje se jezik, način objavljivanja, akronim/oznaka crnogorskog standarda MEST kao i procedura oglašavanja.
PLAN DONOŠENJA CRNOGORSKIH STANDARDA I TRANSPARENTNOST STANDARDA
Član 12-15
Utvrđuje se Godišnji plan donošenja crnogorskih standarda, njegov okvirni sadržaj i bliže uređenje kroz IPS (interno pravilo standardizacije. Takođe, utvrđuje se način obavještavanja o godišnjem planu kako zainteresovanih strana u Crnoj Gori tako i Evropske komisije. Uređuje se i o izvršenju plana kroz Godišnje izvještaje.
Član 16-19
Uređuje se primjena crnogorskih standarda, dobrovoljnost primjene i veza standarda sa tehničkim propisom kao i primjena standarda kao pretpostavke usaglašenosti.
Veoma je važno i pravno formalno utvrđivanje načina učešća crnogorskog sistema standardizacije kao dijela međunarodnog i evropskog sistema standardizacije.
DJELATNOST, ORGANI, ČLANSTVO I FINANSIRANJE NACIONALNOG TIJELA ZA STANDARDIZACIJU U CRNOJ GORI
Član 20-36
Ovim članovima se rekonstituiše Institut za standardizaciju Crne Gore u skladu sa novim zakonskim okvirom i ovim Zakonom. Uređuju se pitanja pravno formalnog konstituisanja nacionalnog tijela za standardizaciju Crne Gore, njegova djelatnost, odgovornosti, organi i način finansiranja.
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 37 do 42
Ovim Zakonom se stavlja van snage Zakon o standardizaciji ("Sl. list CG", br. 13/2008).
Zakon određuje da će u roku od šest mjeseci biti imenovani upravni organi instituta za standardizaciju Crne Gore. Radi izbjegavanja pravne praznine do imenovanja ovih organa nastaviće da se primjenjuje Odluka o osnivanju Instituta za standardizaciju Crne Gore ("Sl. list RCG", br. 21/2007).
Zakon stavlja van snage i članove Uredbe o notifikaciji tehničkih propisa, standarda, propisa o uslugama informacionog društva i postupaka ocjenjivanja usaglašenosti ("Službeni list Crne Gore", br.11/13) koji se odnose na standarde.
Izvor: Vebsajt Ministarstvo ekonomije, 28.09.2015.