PRIJEDLOG ZAKONA O RAČUNOVODSTVU - Teskst propisa

PRIJEDLOG ZAKONA O RAČUNOVODSTVU

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet

Član 1

Ovim zakonom uređuje se razvrstavanje pravnih lica, uslovi i način vođenja poslovnih knjiga, organizacija računovodstva, sastavljanje, dostavljanje i objavljivanje finansijskih izvještaja (u daljem tekstu: računovodstvo), uslovi i način vršenja procjene vrijednosti imovine i druga pitanja od značaja za računovodstvo.

Ovaj zakon primjenjuje se na pravno lice registrovano za obavljanje privredne djelatnosti i dio stranog društva (u daljem tekstu: pravno lice).

Ovaj zakon ne primjenjuje se na računovodstvo i završni račun budžeta države, odnosno jedinice lokalne samouprave.

Značenje izraza

Član 2

Izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu, imaju sljedeća značenja:

1)    finansijski iskazi u skladu saMeđunarodnimračunovodstvenim standardima (u daljem tekstu: MRS), odnosno Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (u daljem tekstu: MSFI) su:

                - iskaz o finansijskoj poziciji (bilans stanja);

                - iskaz o ukupnom rezultatu (bilans uspjeha);

                - iskaz o novčanim tokovima;

                - iskaz o promjenama na kapitalu;

                - napomene uz finansijske iskaze.

2)    finansijski izvještaji su skup finansijskih iskaza i drugihpratećih izvještaja koji obuhvataju i izvještaje menadžmenta, komentare uprave, mišljenja i druge isprave;

3)    IASB je Odbor za međunarodne računovodstvene standarde(The International Accounting Standards Board) kao nezavisno regulatorno tijelo Fondacije za međunarodne standarde finansijskog izvještavanja (International Financial Reporting Standards Foundation - IFRS Foundation);

4)    IFAC je Međunarodna federacija računovođa (InternationalFederation of Accountants), koja je globalno profesionalno tijelo iz oblasti računovodstvene profesije;

5)    IFRIC (Komitet za tumačenje međunarodnog finansijskogizvještavanja - International Financial Reporting Interpretations Committee) je komitet IASB zadužen za analizu pitanja iz oblasti računovodstva u kontekstu postojećih Međunarodnih računovodstvenih standarda - MRS (IAS) i Okvira IASB;

6)    kodeks etike za profesionalne računovođe je kodeksprihvaćen na osnovu IFAC-ovog Međunarodnog kodeksa etike za profesionalne računovođe (International Code of Ethics for Professional Accountants - ICEPA) kojim se definišu opšteprihvaćeni standardi ponašanja profesionalnih računovođa;

7)    MRS odnosno MSFI su Međunarodni računovodstvenistandardi (International Accounting Standards - IAS) i Međunarodni standardi finansijskog izvještavanja (International Financial Reporting Standards - IFRS) koje je objavio IASB i IFRIC;

8)    statistički aneks je izvještaj sa podacima o pravnom licu, kojise dostavlja uz finansijske iskaze;

9)    zavisno pravno lice je pravno lice koje je pod kontrolommatičnog pravnog lica;

10) grupa pravnih lica jematičnopravno lice i sva njegovazavisna pravna lica;

11) povezana pravna lica su dva ili višepravnih lica u okviru grupepravnih lica;

12) Međunarodni standardi za procjenu vrijednosti (MSPV) sustandardi i odgovarajuća objašnjenja standarda, izdata ili prihvaćena od strane Savjeta međunarodnih standarda procjene vrijednosti (International Valuation Standards Council - IVSC);

13) Evropski standardi za procjenu vrijednosti (ESPV) sustandardi i odgovarajuća objašnjenja standarda, izdata ili prihvaćena od Evropskog udruženja saveza procjenjivača (The European Group of Valuers' Associations - TEGOVA).

II. SASTAVLJANJE FINANSIJSKIH ISKAZA

I RAZVRSTAVANJE PRAVNIH LICA

Sastavljanje finansijskih iskaza

Član 3

Pravna lica sastavljaju finansijske iskaze po Međunarodnim računovodstvenim standardima (MRS), odnosno po Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (MSFI), koje je objavio IASB i utvrdio i objavio organ državne uprave nadležan za poslove finansija (u daljem tekstu: Ministarstvo) odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova, koje je od odgovarajućeg organa IFAC dobilo pravo na prevod i objavljivanje.

Razvrstavanja pravnih lica

Član 4

Pravna lica, u smislu ovog zakona, razvrstavaju se na mikro, mala, srednja i velika, u zavisnosti od prosječnog broja zaposlenih, ukupnog prihoda na godišnjem nivou i ukupne aktive, i to:

1)    mikro pravna lica su pravna lica koja na dan sastavljanja bilansa stanja ispunjavaju dva od sledeća tri kriterijuma:

- prosječan broj zaposlenih u poslovnoj godini nije veći od 10; - ukupan prihod na godišnjem nivou ne prelazi 700.000,00 €;

- ukupna aktiva ne prelazi 350.000,00 €;

2)    mala pravna lica koja na dan sastavljanja bilansa stanja zadovoljavaju dva od sledeća tri kriterijuma:

- prosječan broj zaposlenih u poslovnoj godini je veći od 10, a manji od 50;

- ukupan prihod na godišnjem nivou je veći od 700.000,00€ a manji od 8.000.000,00 €;

- ukupna aktiva je veća od 350.000,00 € a manja od 4.000.000,00 €;

3)    srednja pravna lica koja na dan sastavljanja bilansa stanja ispunjavaju dva od sledeća tri kriterijuma:

- prosječan broj zaposlenih u poslovnoj godini veći od 50, a manji od 250;

- ukupan prihod na godišnjem nivou je veći od 8.000.000,00 €, a manji od 40.000.000,00 €;

- ukupna aktiva je veća od 4.000.000,00 €, a manja od 20.000.000,00 €;

4)    velika pravna lica koja na dan sastavljanja bilansa stanja ispunjavanju dva od sledeća tri kriterijuma:

- prosječan broj zaposlenih u poslovnoj godini je veći od 250;

- ukupan prihod na godišnjem nivou je veći od 40.000.000,00 €; - ukupna aktiva je veća od 20.000.000,00 €.

Razvrstavanje u skladu sa kriterijumima iz stava 1 ovog člana, vrši pravno lice samostalno na dan sastavljanja finansijskih iskaza i dobijene podatke na osnovu kojih je izvršeno razvrstavanje koristi za narednu poslovnu godinu.

Novoosnovana pravna lica razvrstavaju se, u skladu sa stavom 1 ovog člana, na osnovu podataka iz finansijskih iskaza tekuće poslovne godine i broja mjeseci poslovanja, a utvrđeni podaci koriste se za tekuću i narednu poslovnu godinu.

Prosječan broj zaposlenih izračunava se na način da se ukupan broj zaposlenih krajem svakog mjeseca, uključujući i zaposlene u inostranstvu, podijeli sa brojem mjeseci u poslovnoj godini, odnosno brojem mjeseci poslovanja pravnog lica.

Ako na dan sastavljanja bilansa stanja, u dvije uzastopne finansijske godine dođe do odstupanja od graničnih vrijednosti dva od tri kriterijuma iz stava 1 ovog člana, pravno lice dužno je da izvrši svoje razvrstavanje u odgovarajuću kategoriju za narednu poslovnu godinu.

Konsolidovani iskazi

Član 5

Matično pravno lice dužno je da sastavlja, dostavlja i objavljuje konsolidovane finansijske izvještaje, u skladu sa ovim zakonom, MRS i MSFI.

Matično pravno lice dužno je da sastavlja, dostavlja i objavljuje

konsolidovani izvještaj menadžmenta.

Konsolidovani godišnji finansijski izvještaji su finansijski izvještaji grupe pravnih lica u kojoj jedno pravno lice (udaljem tekstu: matično pravno lice) ima kontrolu (dominantan uticaj) nad jednim ili više zavisnih pravnih lica prilikom utvrđivanja finansijskih i poslovnih politika, a prikazuje grupu kao cjelinu.

Konsolidovane godišnje finansijske izvještaje, odnosno konsolidovani izvještaj menadžmenta za grupu pravnih lica dužno je da sačini matično pravno lice.

Matično pravno lice

Član 6

Matičnim pravnim licem, u smislu ovog zakona, smatra se pravno lice koje:

1)    ima direktanu ili indirektanu većinu glasačkih prava u drugom pravnom licu;

2)    ima pravo da imenuje ili razriješi većinu članova upravnog ili nadzornog odbora, ili izvršnih direktora drugog pravnog lica, kao član odnosno akcionar tog pravnog lica;

3)    ima pravo da vrši odlučujuću kontrolu (dominanatan uticaj) nad drugim pravnim licem čiji je akcionar ili član na osnovu ugovora zaključenog s tim pravnim licem, na osnovu osnivačkog akta, ili statuta tog pravnog lica;

4)    je ostvarivanjem prava glasa kao člana ili akcionara zavisnih pravnih lica imenovalo većinu članova uprave ili nadzornog odbora, upravnog odbora ili izvršnih direktora odnosno drugog upravljačkog ili nadzornog tijela tih pravnih lica, koji su tu funkciju obavljali u prethodnoj poslovnoj godini i obavljaju je u tekućoj poslovnoj godini do sastavljanja godišnjih finansijskih izvještaja;

5)    ima kontrolu nad većinom glasačkih prava akcionara ili članova u zavisnom pravnom licu na osnovu sporazuma s drugim akcionarima ili članovima u tom pravnom licu i istovremeno je akcionar ili član;

6)    na jedinstvenoj osnovi na osnovu ugovora, osnivačkog akta ili statuta upravlja matičnim ili zavisnim pravnim licem, ili

7)    je dužno da primjenjuje MSFI pojedinačno ili kao grupa i da u skladu sa tim standardima sastavlja konsolidovane finansijske izvještaje.

U slučajevima iz stava 3 tač.1, 2, 4 i 5 ovog člana glasačkim pravima, pravima imenovanja, odnosno pravima razrješenja koje ima matično pravno lice dodaju se ekvivalentna prava njegovih zavisnih pravnih lica i prava koja imaju druga lica u svoje ime, a za račun pravnih lica ili njegovih zavisnih pravnih lica, a oduzimaju se ekvivalentna prava koja se vrše u ime lica koje nije matično pravno lice ili njegovo zavisno pravno lice ili ih pravno lice vrši u okviru ugovorenog obezbjeđenja plaćanja pod uslovom da pravno lice glasa u skladu sa nalogom, odnosno u interesu lica koje je dalo sredstvo obezbjeđenja plaćanja.

Radi utvrđivanja kontrole (dominantnog uticaja) matičnog pravnog lica iz stava 5 tač.1,4 i 5 ovog člana od ukupnih glasačkih prava u zavisnom pravnom licu oduzimaju se glasačka prava koja ima to zavisno pravno lice, njegovo zavisno pravno lice ili lice koje djeluje u svoje ime, a za račun tih pravnih lica.

Izuzeća od konsolidacije

Član 7

Matično pravno lice nije dužno da sastavlja konsolidovane godišnje finansijske izvještaje za male grupe pravnih lica.

Izuzetno od stava 1 ovog člana, matično pravno lice dužno je da za male grupe pravnih lica koje obuhvataju subjekte od javnog interesa sastavlja konsolidovane godišnje finansijske izvještaje.

Matično pravno lice, koje je zavisno pravno lice drugog matičnog pravnog lica (izuzeto pravno lice), nije dužno da sastavlja konsolidovane godišnje finansijske izvještaje i konsolidovani izvještaj menadžmenta, ako matično pravno lice:

1)    nije emitent hartija od vrijednosti i drugih finansijskih instrumenata kojima se trguje na organizovanom tržištu;

2)    je pod kontrolom drugog matičnog pravnog lica iz države članice EU;

3)    jeste u 90-postotnom i većem vlasništvu drugog matičnog pravnog lica uz odobrenje preostalih članova pravnog lica;

4)    sa zavisnim pravnim licima, osim pravnih lica koja se u skladu sa zakonom ne uključuju u konsolidaciju, predstavlja predmet konsolidacije u konsolidovanim finansijskim izvještajima drugog matičnog pravnog lica iz države članice EU;

5)    izuzetog pravnog lica objavljuje konsolidovane godišnje finansijske izvještaje, konsolidovane izvještaje menadžmenta i pripadajuće revizorske izvještaje.

Subjekti od javnog interesa, u smislu ovog zakona su:

- pravna lice koja emituju hartije od vrijednosti i druge finansijske instrumente kojima se trguje na organizovanom tržištu;

- banke i druge finansijske institucije;

- osiguravajuća društva;

- pravna lica razvrstana u kategoriju velikih pravnih lica u skladu sa ovim zakonom;

Razvrstavanja grupa pravnih lica

Član 8

Grupe pravnih lica, u smislu ovog zakona, razvrstavaju se na male, srednje i velike, i to:

1) male grupe koje na dan sastavljanja bilansa stanja matičnog pravnog lica na konsolidovanoj osnovi, ispunjavaju:

-       prosječan broj zaposlenih u poslovnoj godini nije veći od 50;

-       ukupan prihod na godišnjem nivou je manji od 8.000.000,00 €;

-       ukupna aktiva je manja od 4.000.000,00 €;

2) srednje grupe koje na dan sastavljanja bilansa stanja matičnog pravnog lica na konsolidovanoj osnovi, ispunjavaju:

-       prosječan broj zaposlenih u poslovnoj godini je veći od 50, a manji od 250;

-       ukupan prihod na godišnjem nivou je veći od 8.000.000,00 €, a manji od 40.000.000,00 €;

-       ukupna aktiva je veća od 4.000.000,00 €, a manja od 20.000.000,00 €;

3) velike grupe koje na dan sastavljanja bilansa stanja na konsolidovanoj osnovi, ispunjavaju dva od tri sledeća kriterijuma:

-       prosječan broj zaposlenih u poslovnoj godini je veći od 250;

-       ukupan prihod na godišnjem nivou je veći od 40.000.000,00 €;

-       ukupna aktiva je veća od 20.000.000,00 €.

Ako na dan sastavljanja bilansa stanja, u dvije uzastopne finansijske godine dođe do odstupanja od graničnih vrijednosti dva od tri kriterijuma iz stava 1 ovog člana, grupa pravnih lica dužna je da izvrši svoje razvrstavanje u odgovarajuće grupe za narednu poslovnu godinu.

Grupa pravnih lica može da izvrši razvrstavanje u odgovarajuće grupe na osnovu ukupanog bilansa stanja i bilansa uspjeha prije konsolidacionih eliminacija uz u većanje za 20% ukupne aktive i ukupnog prihoda iz stava 1 ovog člana.

III. FINANSIJSKI ISKAZI

Pripremanje i dostavljanje finansijskih iskaza

Član 9

Pravno lice dužno je da pripremi godišnje finansijske iskaze i konsolidovane iskaze sa stanjem na dan 31. decembra poslovne godine, odnosno na dan registracije statusnih promjena (spajanje, pripajanje, podjela) i na dan donošenja odluke o dobrovoljnoj likvidaciji pravnog lica.

Pravno lice dužno je da dostavlja finansijske izvještaje i izvještaj menadžmenta u pisanom i elektronskom obliku organu uprave nadležnom za poslove utvrđivanja i naplate poreza (u daljem tekstu: Poreska uprava) najkasnije do 31. marta tekuće, za prethodnu godinu.

Pravno lice dužno je da konsolidovane finansijske izvještaje i konsolidovani izvještaj menadžmenta u pisanom i elektronskom obliku dostavi Poreskoj upravi najkasnije do 30. septembra tekuće, za prethodnu godinu.

Uz iskaze iz stava 1 ovog člana, dostavlja se i statistički aneks.

Poreska uprava je dužna da finansijske izvještaje i izvještaje menadžmenta pravnih lica iz st. 2 i 3 ovog člana objavljuje na svojoj internet stranici.

Mikro i mala pravna lica dužna su da Poreskoj upravi dostave bilans stanja, bilans uspjeha i statistički aneks.

Obaveza sastavljanja finansijskih iskaza

Član 10

Veliko pravno lice, srednje pravno lice i pravno lice koje emituje hartije od vrijednosti i druge finansijske instrumente kojima se trguje na organizovanom tržištu dužno je da sastavlja godišnji izvještaj menadžmenta i konsolidovani izvještaj menadžmenta.

Veliko pravno lice, srednje pravno lice i matično pravno lice koje je dužno da sastavlja konsolidovane finansijske iskaze i pravno lice koje emituje hartije od vrijednosti i druge finansijske instrumente kojima se trguje na organizovanom tržištu, dužno je da Poreskoj upravi dostavlja finansijske i konsolidovane finansijske izvještaje u skladu sa MRS i MSFI.

Izvještaj menadžmenta iz stava 2 ovog člana naročito sadrži:

1)    kratak opis poslovnih aktivnosti i organizacione strukture pravnog lica;

2)    istinit prikaz razvoja, analize finansijskog položaja i rezultata poslovanja pravnog lica, uključujući finansijske i nefinansijske pokazatelje primjerene za određenu vrstu poslovne aktivnosti, kao i informacije o članovima upravnih I nadzornih tijela;

3)    informacije o ulaganjima u cilju zaštite životne sredine;

4)    planirani budući razvoj;

5)    podatke o aktivnostima istraživanja i razvoja, a posebno ulaganjima u obrazovanje zaposlenih;

6)    informacije o otkupu sopstvenih akcija, odnosno udjela;

7)    postojanje poslovnih jedinica;

8)    podaci o finansijskim instrumentima koji se koriste ako su od značaja za procjenu finansijskog položaja i uspješnosti poslovanja i za utvrđivanje aktive, pasive, finansijskog stanja i dobiti ili gubitaka, i

9)    informacije o ciljevima i metodama upravljanja finansijskim rizikom pravnog lica, uključujući politiku izbjegavanja ili smanjenja gubitaka za svaku veću vrstu najavljene transakcije za koju se koristi zaštita od rizika;

10) informacije o izloženosti pravnog lica rizicima cijena, kreditnim rizicima, rizicima likvidnosti i rizicima novčanog toka;

11) ciljeve i politike u upravljanju finansijskim rizicima, rizicima i neizvjesnostima poslovanja, zajedno sa politikom zaštite svake značajne vrste planirane transakcije za koju se koristi zaštita.

U konsolidovanom izvještaju menadžmenta, pored informacija iz stava 3 tač.1 do 3 ovog člana, uzimajući u obzir neophodna usklađivanja koja proizlaze iz posebnih karakteristika konsolidovanih izvještaja menadžmenta radi obezbjeđenja pregledne ocjene finansijskog stanja pravnih lica koja su uključena kao cjeline u konsolidaciju uključuju se podaci o:

1)    stečenim sopstvenim akcijama ili udjelima, broju i nominalnoj vrijednosti ili, ako ne postoji nominalna vrijednost, knjigovodstvenoj vrijednosti svih akcija matičnog pravnog lica kao i akcija ili udjela zavisnih pravnih lica tog matičnog pravnog lica ili lica koja djeluju u svoje ime a za račun tih pravnog lica;

2)    sistemima unutrašnje kontrole i upravljanja rizikom, u izvještaju o korporativnom upravljanju navode se osnovne karakteristike tih sistema za pravna lica koja su uključena u konsolidaciju kao cjelina.

Godišnji izvještaj menadžmenta i konsolidovani izvještaj menadžmenta za akcionarska društva, velika pravna lica, osiguravajuća društva, banke i druge finansijske institucije, klirinško-depozitna društva, berze, investiciona društva, investicione fondove, društva za upravljanje investicionim fondovima, dobrovoljne penzione fondove, društva za upravljanje dobrovoljnim investicionim fondovima i druge kolektivne investicione šeme sadrži prikaz pravila korporativnog upravljanja koje koriste.

Izuzetno od stava 3 ovog člana srednja pravna lica nijesu dužna da u izvještaj menadžemanta uključe nefinansijske informacije.

Izvještaji iz st. 1 i 2 ovog člana dostavljaju se Poreskoj upravi do 31. marta, tekuće za prethodnu godinu.

Mikro i mala pravna lica nijesu dužna da sastavljaju izvještaj menadžmenta.

Revizorski izvještaj

Član 11

Mišljenje revizora može biti pozitivno, mišljenje sa rezervom ili negativno mišljenje ili se ovlašćeni revizor može uzdržati od izražavanja mišljenja.

Revizorski izvještaj naročito sadrži:

1)    uvod u kojem se navode finansijski izvještaji koji su predmet revizije, sa okvirom finansijskog izvještavanja koji je korišćen ili primijenjen prilikom njihovog sastavljanja;

2)    opis obima revizije, uz navođenje standarda revizije u skladu sa kojima je revizija obavljena;

3)    mišljenje revizora kojim se jasno izražava ocjena pružaju li godišnji finansijski izvještaji istinit i fer prikaz finansijskog položaja u skladu sa ovim zakonom;.

4)    pitanja na koja revizor ukazuje, bez izražavanja mišljenja sa rezervom;

5)    mišljenje o usklađenosti izvještaja menadžmenta sa godišnjim finansijskim izvještajima za istu poslovnu godinu;

6)    mišljenje da li je izvještaj menadžmenta sastavljen u skladu sa ovim zakonom;

7)    izjavu da li je na osnovu poznavanja poslovanja i poslovnog okruženja pravnog lica revizor identifikovao značajne pogrešne prikaze u izvještaju iz člana 12 ovog zakona, sa opisom prirode pogrešnih prikaza.

Odredba stava 2 tač. 1 do 4 ovog člana primjenjuje se i na konsolidovane godišnje finansijske izvještaje.

Odredba stava 2, tač. 5 do 7 ovog člana primjenjuje se i na konsolidovane izvještaje menadžmenta.

Revizor je dužan da izvrši reviziju djelova izjave o primjeni kodeksa korporativnog upravljanja iz člana 14 tač. 4 i 5 ovog zakona i da mišljenje u skladu sa stavom 2 ovog člana.

Nefinansijski izvještaj

Član 12

Velika pravna lica i matična pravna lica, velike grupe koja u poslovnoj godini, na datum bilansa stanja imaju više od 500 zaposlenih, dužna su da u izvještaju menadžmenta ili kroz poseban nefinansijski izvještaj, uključe informacije potrebne za uvid u razvoj, poslovne rezultate i položaja pravnog lica sa učincima njegovih aktivnosti koji se odnose najmanje na socijalna i kadrovska pitanja, pitanja zaštite životne sredine, poštovanje ljudskih prava, borbu protiv korupcije, koji sadrži naročito:

1)    kratak opis poslovnog modela pravnog lica;

2)    opis politika pravnog lica u vezi sa socijalnim i kadrovskim pitanjima, pitanjima zaštite životne sredine, poštovanja ljudskih prava, borbu protiv korupcije, uključujući postupke osnovnih analiza koje se sprovode;

3)    rezultate preduzetih mjera;

4)    osnovne rizike povezane sa pitanjima iz tačke 2 ovog stava, koji se odnose na poslovanje pravnog lica, uključujući, kad je potrebno poslovne odnose, proizvode ili usluge koji mogu prouzrokovati negativne učinke u tim oblastima, kao i način upravlja tim rizicima;

5)    nefinansijske ključne pokazatelje uspješnosti od značaja za određeno poslovanje.

Ako pravno lice ne sprovodi mjere iz stava 1 ovog člana dužno je da u nefinansijskom izvještaju navede primjereno objašnjenje za njihovo nesprovodjenje.

U nefinansijskom izvještaju iz stava 1 ovog člana, po potrebi se uključuju upućivanja na iznose iskazane u godišnjim finansijskim izvještajima kao i dodatna objašnjenja tih iznosa.

Izuzetno, ako organi upravljanja i nadzorni odbor ocijene da objavljivanje-uključivanje informacija o predstojećim poslovnim događajima ili pitanjima tokom pregovora mogu nanijeti ozbiljnu štetu poslovnom položaju pravnog lica, uz obrazloženo mišljenje mogu iz izvještaja menadžmenata ili nefinansijskog izvještaja te informacije isključiti.

Pravno lice koje je zavisno pravno lice nije dužno da sačinjava izvještaj iz stava 1 ovog člana ako je uključeno u konsolidovani izvještaj menadžmenta ili poseban nefinansijski izvještaj drugog pravnog lica, sastavljen u skladu sa članom 10 ovog zakona.

Ako pravno lice pripremi poseban nefinansijski izvještaj koji se odnosi na određenu poslovnu godinu, nije dužno da sačini nefinansijski izvještaj, ako poseban izvještaj: objavi sa izvještajem menadzmenta ili na internet stranici na koju se upućuje u izvještaju menadzmenta u roku koji nije duži od šest mjeseci od datuma na koji je sastavljen bilans stanja.

Ovlašćeni revizor ili društvo za reviziju dužni su da u postupku revizije provjere da li je dostavljen izvještaj menadzmenta ili poseban nefinansijski izvještaj.

Izjava o primjeni kodeksa korporativnog upravljanja

Član 13

Subjekti od javnog interesa dužni su da u godišnji izvještaj menadžmenta kao poseban dio uključe naročito:

1)    izjavu o primjeni kodeksa korporativnog upravljanja;

2)    informacije, ako je potrebno o:

- kodeksu korporativnog upravljanja koji je pravno lice dužno da primjenjuje;

- kodeksu korporativnog upravljanja koji pravno lice dobrovoljno primjenjuje;

- primijenjenim mjerama korporativnog upravljanja čija primjena nije obavezna u skladu sa ovim zakonom;.

3)    izjavu o odstupanju od primjene obaveznog ili dobrovoljno prihvaćenog kodeksa korporativnog upravljanja, sa navođenjem djelova kodeksa korporativnog upravljanja od kojih odstupa sa razlozima za odstupanje.

4)    opis glavnih elemenata sistema unutrašnje kontrole pravnog lica i upravljanja rizikom u odnosu na postupak finansijskog izvještavanja;

5)    podatke o značajnim direktnim i indirektnim vlasnicima akcija pravnog lica, uključujući indirektno posjedovanje akcija u piramidalnim strukturama i uzajamnim udjelima, vlasnicima hartija od vrijednosti s posebnim pravima kontrole i opisom tih prava, ograničenjima prava glasa (ograničenja prava glasa na određeni procenat, broj glasova, periode ograničenja ostvarenja prava glasa) ili ako su u saradnji s pravnim licem finansijska prava iz hartija od vrijednosti odvojena od njihovog posjedovanja, pravila imenovanja i opoziva članova uprave, odnosno izvršnih direktora, nadzornog, ili upravnog odbora i statutom izvršenim promjenama ovlašćenja članova uprave, izvršnih direktora, nadzornog ili upravnog odbora, naročito u pogledu emitovanja akcija pravnog lica ili sticanja sopstvenih akcija;

6)    podatke o sastavu i radu izvršnih, upravljačkih i nadzornih tijela i njihovih odbora.

Izvještaj o plaćanju naknada državi, odnosno jedinici lokalne samouprave

Član 14

Subjekat od javnog interesa koji obavlja djelatnost u sektoru vađenja ruda i kamena ili djelatnosti sječe šuma, dužan je da sačini i objavi izvještaj o plaćenim koncesionim i drugim naknadama državi, odnosno jedinici lokalne samouprave.

Obaveza iz stava 1 ovog člana ne odnosi se na zavisna ili matična pravna lica, ako su plaćanja pravnih lica državi ili jedinici lokalne samouprave uključena u konsolidovani izvještaj o plaćanjima državi ili jedinici lokalne samouprave koji sastavlja matično pravno lice u skladu sa odredbom člana 17 ovog zakona.

Ako ukupna plaćanja pravnog lica iz stava 1 ovog člana, kao jednokratno plaćanje ili kao niz vezanih plaćanja, u novcu ili naturi, ne prelaze 100.000 € u poslovnoj godini, pravno lice nije dužno da sastavlja izvještaj o plaćanju koncesionih i drugih naknada.

Izvještaj o plaćanju državi, odnosno jedinici lokalne samouprave naročito sadrži podatke o djelatnostima iz stava 1 ovog člana i novčane iznose, i to:

1)    ukupan iznos plaćen državi, odnosno jedinici lokalne samouprave,

2)    ukupan novčani iznos po vrstama plaćanja i to:

a)    naknade za korišćenje prava, dividende,

b)    bonuse vezane uz ugovaranje, istraživanje i proizvodnju,

c)    naknade za licence, zakupnine i druge naknade za licence i/ili koncesije, ostale naknade i plaćanja za unaprjeđenje infrastrukture,

3) ako se plaćanja vrše u skladu sa određenim projektom iskazuje se iznos plaćanja po vrstama iz tačke 2 ovoga stava za svaki pojedinačni projekat kao i ukupan iznos plaćanja.

Izvještaj iz stava 1 ovog člana dostavlja se Poreskoj upravi do 31. marta tekuće, za prethodnu poslovnu godinu.

Izvještaj iz stava 1 ovog člana objavljuje se na internet stranici Poreske uprave.

Konsolidovani izvještaj o plaćanju naknada državi, odnosno jedinici lokalne samouprave

Član 15

Matična pravna lica koja imaju zavisna pravna lica iz člana 14 stav 1 ovog zakona, dužna su da sačine konsolidovane izvještaje o plaćanju naknada državi, odnosno jedinici lokalne samouprave.

U konsolidovani izvještaj iz stava 1 ovog člana uključuju se samo plaćanja koja nastaju na osnovu obavljanja djelatnosti vađenja ruda i kamena ili djelatnosti sječe šuma.

Matično pravno lice nije dužno da sačini konsolidovani izvještaj iz stava 1 ovog člana:

1)    za male grupe, osim ako za člana grupe ima subjekta od javnog interesa;

2)    za srednje grupe, osim ako za člana grupe ima subjekta od javnog interesa;

3)    je zavisno pravno lice i matičnog pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori.

Pravno lice, odnosno subjekat od javnog interesa, ne mora biti uključen u konsolidovani izvještaj o plaćanjima državi ili jedinici lokalne samouprave, ako:

1)    je matično pravno lice u značajnoj mjeri zbog ozbiljnih dugotrajnih ograničenja spriječeno da vrši prava na imovini tog pravnog lica ili na upravljanje tim pravnim licem;

2)    se podatke potrebne za sastavljanje konsolidovanog izvještaja o plaćanjima državi ili jedinici lokalne samouprave ne može pribaviti bez nesrazmjerno visokih troškova ili zbog znatnog kašnjenja;

3)    se akcije/udjeli u tom pravnom licu drže isključivo radi preprodaje u kraćem roku.

Odredba stava 4 ovoga člana primjenjuje se samo ako smetnje postoje u postupku konsolidacije.

Dostavljanje finansijskih iskaza

Član 16

Pravno lice koje emituje hartije od vrijednosti i druge finansijske instrumente kojima se trguje na organizovanom tržištu, kao i matično pravno lice koje je dužno da sastavlja konsolidovane finansijske iskaze, dužno je da u pisanom i elektronskom obliku sačinjava i dostavlja Komisiji za hartije od vrijednosti (u daljem tekstu: Komisija) godišnje i kvartalne finansijske izvještaje.

Finansijske izvještaje iz stava 1 ovog člana, Komisija objavljuje na svojoj internet stranici.

Sadržaj, rokovi i način sačinjavanja i dostavljanja iskaza iz stava 1 ovog člana, utvrđuju se pravilima Komisije.

Izuzetno od stava 1 ovog člana, banke su dužne da, u pisanom i elektronskom obliku, sačinjavaju i dostavljaju godišnje i kvartalne finansijske izvještaje Centralnoj banci Crne Gore (u daljem tekstu: Centralna banka), a osiguravajuća društva, u pisanom i elektronskom obliku, sačinjavaju i dostavljaju godišnje i kvartalne finansijske izvještaje Agenciji za nadzor osiguranja (u daljem tekstu: Agencija).

Finansijske izvještaje iz stava 4 ovog člana Centralna banka i

Agencija objavljuju na svojoj internet stranici.

Sadržaj, rokove i način sačinjavanja i dostavljanja izvještaja banaka iz stava 4 ovog člana, propisuje Centralna banka, a sadržaj, rokove i način sačinjavanja i dostavljanja izvještaja osiguravajućih društava propisuje Agencija.

Odgovornost i obaveza za sastavljanje i objavljivanje finansijskih izvještaja i izvještaja menadžmenta

Član 17

Članovi upravnih i nadzornih organa pravnog lica kolektivno su odgovorni za sastavljanje i objavljivanje, u skladu sa ovim zakonom:

-       godišnjih finansijskih izvještaja, izvještaja menadžmenta, i izjave o primjeni kodeksa korporativnog upravljanja, i

-       konsolidovanih finansijskih izvještaja, konsolidovanih izvještaja menadžmenta i konsolidovanih izjava o primjeni kodeksa korporativnog upravljanja.

IV. POSLOVNE KNJIGE I SERTIFIKACIJA RAČUNOVOĐA

Vođenje poslovnih knjiga

Član 18

Pravna lica dužna su da vode poslovne knjige.

Poslovne knjige vode se po sistemu dvojnog knjigovodstva. Poslovne knjige su dnevnik, glavna knjiga i pomoćne

evidencije.

Pravno lice dužno je da registruje sve poslovne transakcije i vodi njihovu evidenciju u poslovnim knjigama.

Poslovne transakcije se evidentiraju po metodi fakturisane realizacije.

Računovodstvena evidencija mora biti zasnovana na vjerodostojnoj računovodstvenoj dokumentaciji, u skladu sa pravilima urednog knjigovodstva i mora da prikazuje istinito finansijsko stanje i rezultate poslovanja.

Lica ovlašćena za vođenje poslovnih knjiga

Član 19

Poslovne knjige vodi i finansijske iskaze pravnog lica sastavlja lice određeno opštim aktom pravnog lica.

Vođenje poslovnih knjiga i sastavljanje finansijskih iskaza iz stava 1 ovog člana može da vrši lice koje nije kažnjavano za krivična djela koja ga čine nedostojnim za obavljanje poslova iz oblasti računovodstva.

Poslovne knjige vode se u pisanoj i elektronskoj formi.

Vođenje poslovnih knjiga i sastavljanje finansijskih izvještaja pravno lice može povjeriti privrednom društvu ili preduzetniku, odnosno fizičkom licu koje nije zaposleno u pravnom licu.

Popis imovine i obaveza

Član 20

Pravno lice dužno je da na kraju poslovne godine popiše svoju imovinu i obaveze.

Pravno lice je dužno da poslovne knjige usaglasi sa izvršenim popisom imovine i obaveza i zaključi na dan 31. decembra poslovne godine.

Način i rokove vršenja popisa iz stava 1 ovog člana, propisuje Ministarstvo.

Čuvanje poslovnih knjiga

Član 21

Pravno lice je dužno da čuva poslovne knjige i to:

1)    godišnje obračune zarada zaposlenih lica ili originalne isplatne liste za periode za koje se ne raspolaže godišnjim obračunima potpisanim od strane zaposlenih, trajno;

2)    finansijski izvještaj (godišnji račun), glavnu knjigu i prateći dnevnik čuva najmanje deset godina, a pomoćne knjige i finansijske izvještaje za kraće izvještajne periode, najmanje pet godina;

3)    knjigovodstvene isprave na osnovu kojih su vršena knjiženja čuva se najmanje pet godina, a prodajni i kontrolni blokovi, pomoćni obrasci i slična dokumentacija, kao i isprave koje se odnose na poslove platnog prometa u instituciji koja obavlja platni promet najmanje tri godine.

Finansijski izvještaji, poslovne knjige i knjigovodstvene isprave iz stava 1 ovog člana čuvaju se u originalu.

Sertifikovani računovođa

Član 22

Zvanje sertifikovanog računovođe može steći lice koje:

1)    je položilo ispite utvrđene programom sertifikacije koji je utvrdilo Ministarstvo, odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova u skladu sa standardom obuke IFAC-a;

2)    ima VII1 nivo kvalifiakcije obrazovanja;

3)    ima tri godine radnog iskustva na računovodstvenim poslovima;

4)    nije osuđivano za krivično djelo koje ga čini nedostojnim za obavljanje poslova iz oblasti računovodstva.

Polaganje ispita za sticanje zvanja sertifikovanog računovođe organizuje Ministarstvo, odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova.

Sertifikovani računovođa dužan je da postupa u skladu sa Kodeksom etike za profesionalne računovođe, koji je objavilo pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova, a koje je od odgovarajućeg organa IFAC-a dobilo pravo na prevod i objavljivanje.

Uslovi i način podnošenja dokumentacije koja se dostavlja za sticanje zvanja sertifikovanog računovođe utvrđuje se propisom Ministarstva, odnosno pravnog lica kojem je povjereno vršenje tih poslova.

Ministarstvo, odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova utvrđuje ispunjenost uslova iz stava 1 ovog člana i izdaje sertifikat.

Sertifikat stečen u inostranstvu

Član 23

Zvanje sertifikovanog računovođe može steći i lice koje je steklo zvanje sertifikovanog računovođe kod organizacije koja je članica IFAC-a, pod uslovom da je program po kome je podnosilac zahtjeva stekao stručne kvalifikacije, ekvivalentan programu obuke i polaganja ispita Ministarstva, odnosno pravnog lica kojem je povjereno vršenje tih poslova.

Bliže uslove i način podnošenja dokumentacije za priznavanje sertifikata stečenih kod organizacije koja je članica IFAC-a ili IASB-a propisuje Ministarstvo, odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova.

V. PROCJENA VRIJEDNOSTI

Istinita i objektivna procjena vrijednosti

Član 24

Procjena vrijednosti je djelatnost istinite i objektivne procjene vrijednosti imovine pravnog i fizičkog lica i preduzetnika i to: nepokretnosti, mašina, uređaja i opreme, za potrebe računovodstvenih izvještaja i druge potrebe, u skladu sa metodologijom za procjenu vrijednosti imovine koju obavlja ovlašćeni procjenjivač.

Organi državne uprave, nadležni organi jedinica lokalne samouprave i ovlašćeni organi javnih službi dužni su da u postupku procjene državne imovine, imovine pravnih i fizičkih lica, u skladu sa zakonom, primjenjuju metodologiju iz stava 1 ovog člana.

Metodologiju iz st. 1 i 2 ovog člana u skladu sa Međunarodnim standardima za procjenu vrijednosti i Evropskim standardima za procjenu vrijednosti propisuje Ministarstvo.

Licenciranje procjenjivača

Član 25

Procjenu vrijednosti iz člana 24 ovog zakona može da vrši fizičko lice koje ima zvanje ovlašćenog procjenjivača i licencu za obavljanje procjene vrijednosti (u daljem tekstu: licenca), izdatu od Ministarstva.

Ovlašćeni procjenjivač je dužan da procjenu vrijednosti imovine pravnog i fizičkog lica i preduzetnika i to: nepokretnosti, mašina, uređaja, osnovnih sredstava i opreme, za računovodstvo i druge potrebe vrši istinito, objektivno i tačno, u skladu sa Međunarodnim standardima za procjenu vrijednosti i Evropskim standardima za procjenu vrijednosti.

Sticanje zvanja ovlašćenog procjenjivača

Član 26

Zvanje ovlašćenog procjenjivača može se steći kod pravnog lica u Crnoj Gori kome je povjereno vršenje tih poslova, a koje je član

Savjeta za međunarodne standarde procjene vrijednosti (International Valuation Standards Council - IVSC) ili Evropskog udruženja procjenjivača (The European Group of Valuers' Associations – TEGOVA), u skladu sa opštim aktima organizacije.

Način sticanja zvanja, program polaganja ispita i druga pitanja od značaja za sticanje zvanja ovlašćenog procjenjivača propisuje organizacija iz stava 1 ovog člana, po pribavljenom mišljenju Ministarstva.

Zvanje ovlašćenog procjenjivača

Član 27

Zvanje ovlašćenog procjenjivača može steći fizičko lice koje ima položen ispit za procjenu vrijednosti imovine u skladu sa programom koji utvrdi Ministarstvo, odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova.

Ispit za ovlašćenog procjenjivača iz stava 1 ovog člana polaže se pred komisijom koju obrazuje Ministarstvo, odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova.

Sadržaj uvjerenja o položenom ispitu za ovlašćenog procjenjivača (u daljem tekstu: uvjerenje), sastav i način rada komisije, visinu naknade za polaganje stručnog ispita i dokumentaciju koja se podnosi za izdavanje uvjerenja propisuje Ministarstvo, odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova.

Izdavanje licence za vršenje procjene vrijednosti imovine

Član 28

Ministarstvo može izdati licencu za obavljanje procjene vrijednosti imovine na zahtjev lica koje:

1)    je steklo zvanje ovlašćenog procjenjivača;

2)    ima VII1 nivo kvalifikacije obrazovanja;

3)    ima tri godine radnog iskustva na poslovima procjene vrijednosti imovine;

4)    nije osuđivano za krivično djelo koje ga čini nedostojnim za obavljanje poslova procjene vrijednosti imovine.

Licu koje ispunjava uslove iz stava 1 ovog člana, Ministarstvo izdaje licencu u roku od 15 dana, od dana podnošenja urednog zahtjeva.

Način izdavanja licence, sastav i način rada komisije za izdavanje licence, i dokumentaciju koja se podnosi za izdavanje licence propisuje Ministarstvo.

Priznavanje zvanja stečenog u inostranstvu

Član 29

Procjenu vrijednosti imovine može da vrši i lice koje je steklo zvanje ovlašćenog procjenjivača kod Kraljevskog instituta ovlašćenih procjenjivača, odnosno, organizacije koja je članica Savjeta međunarodnih standarda procjene vrijednosti (International Valuation Standards Council - IVSC) ili Evropskog udruženja saveza procjenjivača (The European Group of Valuers' Associations – TEGOVA) po pribavljanju potvrde o poznavanju odgovarajućih propisa od značaja za procjenu vrijednosti imovine, koju izdaje Ministarstvo, odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova.

Lice iz stava 1 ovog člana dužno je da prije početka vršenja poslova procjene vrijednosti imovine obavijesti Ministarstvo.

U obavještenju iz stava 2 ovog člana navode se: lični podaci lica iz stava 1 ovog člana, broj licence, naziv države i organa koji je izdaje.

Osiguranje od odgovornosti

Član 30

Ovlašćeni procjenjivač dužan je da prije početka vršenja poslova zaključi ugovor o obaveznom osiguranju od odgovornosti za štetu koju bi svojim radom mogao da prouzrokuje licu za čije potrebe vrši procjenu vrijednosti imovine.

Odredba stava 1 ovog člana odnosi se i na lica iz člana 29 ovog zakona.

Sumu osiguranja iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo.

Registar ovlašćenih procjenjivača

Član 31

Ovlašćeni procjenjivač upisuje se u registar ovlašćenih procjenjivača, koji kao javnu knjigu vodi i na svojoj internet stranici objavljuje Ministarstvo.

Registar ovlašćenih procjenjivača sadrži:

1)    ime, prezime, prebivalište odnosno boravište ovlašćenog procjenjivača;

2)    broj i datum izdavanja rješenja o licenci za obavljanje procjene vrijednosti imovine i organ koji je izdao licencu;

3)    broj i datum izdavanja rješenja o oduzimanju licence za obavljanje procjene vrijednosti imovine i organ koji je izdao licencu.

Oduzimanje licence ovlašćenom procjenjivača

Član 32

Ako se poslovi procjene vrijednosti imovine vrše nestručno, neobjektivno i nesaglasno Međunarodnim standardima za procjenu vrijednosti i Evropskim standardima za procjenu vrijednosti

Ministarstvo će oduzeti licencu.

Ako lice iz člana 29 ovog zakona obavlja poslove na način iz stava 1 ovog člana, Ministarstvo će o tome obavijestiti organ koji je izdao licencu.

Licu iz st. 1 i 2 ovog člana kojem je Ministarstvo oduzelo licencu zabranjeno je vršenje poslova procjene vrijednosti imovine.

Rješenje o oduzimanju licence ovlašćenom procjenjivaču donosi Ministarstvo.

Rješenje iz stava 4 ovog člana je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor.

VI. NADZOR

Član 33

Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donijetih na osnovu ovog zakona vrše Ministarstvo i Poreska uprava.

Ovlašćeni službenik Ministarstva vrši nadzor u skladu sa zakonom koji se uređuje inspekcijski nadzor i ima ovlašćenja da ispita:

1)    da li su pravna lica uredila organizaciju poslova računovodstva u skladu sa ovim zakonom,

2)    da li se poslovne knjige i računovodstvena evidencija vode u skladu sa ovim zakonom.

Pored obaveza i ovlašćenja utvrđenih zakonom kojim se uređuje inspekcijski nadzor ovlašćeni službenik Poreske uprave ima obavezu i ovlašćenja da ispita:

1)    tačnost razvrstavanja pravnih lica na mikro, mala, srednja i velika,

2)    tačnost razvrstavanja grupa pravnih lica na male, srednje i velike,

3)    da li pravna lica dostavljaju Poreskoj upravi godišnje finansijske iskaze, konsolidovane iskaze,izvještaj menadžmenta o poslovanju i konsolidovani izvještaj menadžmenta o poslovanju, u rokovima utvrđenim ovim zakonom i da li su objavljeni na propisan način,

4)    da li je uz finansijske iskaze dostavljen i statistički aneks,

5)    da li su finansijski iskazi i konsolidovani iskazi potpisani od strane odgovornog lica,

6)    da li su pravna lica dostavila izvještaj o reviziji sa mišljenjem o obavljenoj reviziji u pisanom i elektronskom obliku Poreskoj upravi, u zakonom propisanom roku i da li je objavljen na propisan način,

7)    da li su pravna lica iz člana 16 stav 1 ovog zakona dostavila Komisiji za hartije od vrijednosti godišnje i kvartalne finansijske iskaze u zakonom propisanom roku,

8)    da li su pravna lica iz člana 16 stav 4 ovog zakona dostavila

Centralnoj banci, odnosno Agenciji godišnje i kvartalne finansijske iskaze u zakonom propisanom roku.

Član 34

O izvršenom nadzoru kod pravnog lica, sačinjava se zapisnik.

Primjerak zapisnika dostavlja se pravnom licu.

Član 35

Ako ovlašćeno lice nadležnog organa utvrdi da su opštim ili pojedinačnim aktom ili preduzetom radnjom povređene odredbe ovog zakona, ima obavezu i ovlašćenje da:

1)    naloži rješenjem otklanjanje utvrđene povrede ovog zakona i odredi rok u kome se to mora učiniti;

2)    preduzme druge mjere i radnje za koje je ovlašćeno zakonom.

Član 36

Protiv  rješenja ovlašćenog lica može se izjaviti žalba

Ministarstvu.

Žalba na rješenje iz člana 35 stav 1 ovog zakona ne odlaže izvršenje rješenja.

Protiv rješenja Ministarstva iz stava 1 ovog člana može se pokrenuti upravni spor.

VII. KAZNENE ODREDBE

Član 37

Novčanom kaznom u iznosu od 500 do 16.500 eura kazniće se za prekršaj pravno lice ako:

1)    ne sastavlja finansijske iskaze po Međunarodnim računovodstvenim standardima (MRS), odnosno po Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (MSFI), koje je objavio IASB i utvrdilo i objavilo Ministarstvo (član 3);

2)    ne dostavi Poreskoj upravi u pisanom i elektronskom obliku finansijske izvještaje i/ili izvještaj menadžmenta najkasnije do 31. marta tekuće godine za prethodnu godinu (član 9 stav 2);

3)    ne pripremi godišnje finansijske iskaze i konsolidovane iskaze sa stanjem na dan 31. decembra poslovne godine, odnosno na dan registracije statusnih promjena (spajanje, pripajanje, podjela) i/ili na dan donošenja odluke o dobrovoljnoj likvidaciji pravnog lica (član 9 stav 1)

4)    ne dostavi statistički aneks uz iskaze iz člana 9 ovog zakona (član 9 stav 4);

5)    ne dostavi Komisiji u pisanom i elektronskom obliku godišnje i kvartalne finansijske izvještaje (član 16 stav 1);

6)    ne vodi poslovne knjige po sistemu dvojnog knjigovodstva (član 18 stav 2);

7)    ne registruje sve poslovne transakcije i/ili ne vodi njihovu evidenciju u poslovnim knjigama (član 18 stav 4);

8)    poslovne knjige ne usaglasi sa izvršenim popisom imovine i obaveza i/ili poslovne knjige ne zaključi na dan 31. decembar poslovne godine (član 20 stav 2);

9)    godišnje obračune zarada zaposlenih lica ili originalne isplatne liste potpisane od strane zaposlenih za periode za koje se ne raspolaže godišnjim obračunima potpisanim od strane zaposlenih ne čuva trajno (član 21 stav 1 tačka 1)

10) finansijski izvještaj, glavnu knjigu i prateći dnevnik ne čuva najmanje deset godina i/ili pomoćne knjige i finansijske izvještaje za kraće vremenske periode ne čuva najmanje pet godina (član 21 stav 1 tačka 2);

11) knjigovodstvene isprave na osnovu kojih su vršena knjiženja ne čuva najmanje pet godina i/ili prodajne i kontrolne blokove, pomoćne obrasce i isprave koje se odnose na poslove platnog prometa ne čuva najmanje tri godine (član 21 stav 1 tačka 3);

12) ne čuva u originalu finansijske izvještaje, poslovne knjige i knjigovodstvene isprave iz člana 21 stav 1 ovog zakona (član 21 stav 2).

Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u pravnom licu novčanom kaznom u iznosu od 50 eura do 2.000 eura.

Član 38

Novčanom kaznom u iznosu od 50 eura do 2.000 eura kazniće se za prekršaj fizičko lice koje obavlja procjenu vrijednosti, ako:

1) vrši procjenu vrijednosti iz člana 24 ovog zakona a nema zvanje ovlašćenog procjenjivača i licencu za obavljanje procjene vrijednosti (član 25 stav 1);

2) prije početka vršenja poslova ne zakljuci ugovor o obaveznom osiguranju od odgovornosti za štetu koju bi svojim radom mogao nanijeti licu za čije potrebe vrši procjenu vrijednosti imovine (član 30 stav 1).

VIII. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Donošenje podzakonskih akata

Član 39

Podzakonski akti za sprovođenje ovog zakona donijeće se u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Do donošenja podzakonskih akata iz stava 1 ovog člana primjenjivaće se podzakonski akti doneseni na osnovu Zakona o računovodstvu i reviziji ("Službeni list RCG", broj 69/05 i "Službeni list CG" br. 80/08 i 32/11).

Važenje sertifikata i sticanje licence

Član 40

Sertifikat sertifikovanog računovođe izdat u skladu sa odredbama Zakona o računovodstvu i reviziji ("Službeni list RCG", broj 69/05 i "Službeni list CG", br. 80/08 i 32/11) ostaje na snazi.

Lica koji su do dana stupanja na snagu ovog zakona vršili poslove procjene vrijednosti imovine dužni su da u roku od dvije godine do stupanja na snagu ovog zakona dobiju licencu u skladu sa ovim zakonom.

Lica koja u roku iz stava 2 ovog člana ne dobiju licencu ne smiju da vrše poslove procjene vrijednosti imovine.

Usklađivanje poslovanja

Član 41

Privredna društva su dužna da usklade svoje poslovanje sa odredbama ovog zakona u roku od 12 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Odložena primjena

Član 42

Odredba člana 7 stav 3 tač. 2 ovog zakona primjenjivaće se od dana pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji.

Prestanak važenja

Član 43

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važi odredbe Zakona o računovodstvu i reviziji ("Službeni list RCG", broj 69/05 i "Službeni list CG", br. 80/08 i 32/11) kojima se uređuje računovodstvo.

Stupanje na snagu

Član 44

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".

Izvor: Press služba Vlade Crne Gore, 31.03.2016.

 

PRIJEDLOG ZAKONA O REVIZIJI - Tekst propisa

PRIJEDLOG ZAKONA O REVIZIJI

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet

Član 1

Ovim zakonom uređuju se uslovi i način obavljanja revizije finansijskih izvještaja (u daljem tekstu: revizija), izdavanje i oduzimanje licenci za obavljanje revizije ovlašćenom revizoru i dozvole za obavljanje revizije društvu za reviziju, obaveznost revizije, kao i druga pitanja u vezi sa revizijom.

Revizija

Član 2

Revizija je postupak provjere i ocjene finansijskih izvještaja kao i podataka i metoda koji se primjenjuju pri sastavljanju finansijskih izvještaja na osnovu kojih se daje nezavisno stručno mišljenje o tome da li finansijski izvještaji u svim materijalno značajnim aspektima daju istinit i pošten prikaz finansijskog stanja i rezultata poslovanja pravnog lica primjenom Međunarodnih standarda revizije i

Kodeksa etike za profesionalne računovođe.

Finansijske izvještaje, iz stava 1 ovog člana, čini skup finansijskih iskaza i drugih pratećih izvještaja koji obuhvataju i izvještaje menadžmenta, komentare uprave, mišljenja i druge isprave.

Finansijski iskazi, iz stava 2 ovog člana, u skladu sa Međunarodnim računovodstvenim standardima (MRS), odnosno Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (MSFI) su:

1) iskaz o finansijskoj poziciji (bilans stanja);

2) iskaz o ukupnom rezultatu (bilans uspjeha);

3) iskaz o novčanim tokovima;

4) iskaz o promjenama na kapitalu;

5) napomene uz finansijske iskaze.

Standardi revizije

Član 3

Revizija se vrši po Međunarodnim standardima revizije (MSR), koji su proglašeni od Odbora za međunarodne standarde revizije i usluga uvjeravanja (IAASB), kao tijela Međunarodne federacije računovođa (IFAC), a koje je usvojio i objavio organ državne uprave nadležan za poslove finansija (u daljem tekstu: Ministarstvo), odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova.

Upotreba rodno osjetljivog jezika

Član 4

Izrazi koji se u ovom zakonu koriste za fizička lica u muškom rodu podrazumijevaju iste izraze u ženskom rodu.

Značenje izraza

Član 5

Izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeća značenja:

1)    Kodeks etike za profesionalne računovođe je kodeks prihvaćen naosnovu IFAC-ovog Međunarodnog kodeksa etike za profesionalne računovođe (International Code of Ethics for Professional Accountants - ICEPA) kojim se definišu opšte prihvaćeni standardi ponašanja profesionalnih računovođa;

2)    sertifikovani računovođa je lice koje ima sertifikatračunovođeizdat uskladu sa Zakonom o računovodstvu;

3)    registar je imenik ovlašćenih revizora i društava za reviziju;

4)    revizor grupe pravnih lica je ovlašćeni revizor ili društvo za reviziju, kojeobavlja reviziju konsolidovanih finansijskih iskaza;

5)    glavni partner za reviziju je:

-       ovlašćeni revizor kojeg je društvo za reviziju odredilo kao glavno odgovorno lice u obavljanju revizije u ime društva za reviziju; ili

-       u slučaju revizije grupe pravnih lica, ovlašćeni revizor kojeg je društvo za reviziju odredilo kao glavno odgovorno lice za reviziju grupe pravnih lica, odnosno ovlašćeni revizor određen kao glavno odgovorno lice za reviziju zavisnog pravnog lica; ili

-       ovlašćeni revizor koji potpisuje izvještaj o reviziji;

6)    matično pravno lice jepravno lice koje kontroliše jedno ili više zavisnihpravnih lica;

7)    zavisno pravno lice jepravno lice koje je pod kontrolom matičnogpravnog lica;

8)    grupa pravnih lica jematično pravno lice i sva njegova zavisna pravnalica;

9)    mreža je organizacija koja ima za ciljmeđusobnu saradnju, i kojojpripadaju društva za reviziju odnosno ovlašćeni revizori, sa ciljem raspodjele dobiti ili troškova ili uspostavljanja zajedničkog vlasništva, kontrole ili upravljanja, zajedničke politike i procedura kontrole kvaliteta obavljanja revizije, zajedničke poslovne strategije, korišćenje zajedničkog imena ili značajnog dijela stručnih resursa;

10) IAASB je Odbor za Međunarodne standarde revizije iusluga uvjeravanja(International Auditing and Assurance Standards Board) kao nezavisno regulatorno tijelo Međunarodne federacije računovođa (IFAC);

11) IFAC je Međunarodna federacija računovođa (International Federation ofAccountants), koja je globalno profesionalno tijelo iz oblasti računovodstvene profesije;

12) IFRIC (International Financial Reporting Interpretations Committee -Komitet za tumačenje međunarodnog finansijskog izvještavanja) je komitet IASB zadužen za analizu pitanja iz oblasti računovodstva u kontekstu postojećih Međunarodnih računovodstvenih standarda - MRS (IAS) i Okvira IASB;

13) MSR su Međunarodni standardi revizije (International Standards ofAuditing - ISA), koje je objavio IAASB i IFAC;

14) MSFI su Međunarodni standardi finansijskog izvještavanja;

15) MSPPIR su Međunarodni standardi za profesionalnu praksuinternerevizije koje je objavio Međunarodni institut internih revizora (IIA).

USLOVI I NAČIN OBAVLJANJA REVIZIJE

Obavljanje revizije

Član 6

Reviziju obavljaju ovlašćeni revizor i društvo za reviziju.

Ovlašćeni revizor i društvo za reviziju, mogu da obavljaju reviziju na teritoriji

Crne Gore ukoliko ispunjavaju uslove utvrđene ovim zakonom.

Ovlašćeni revizor

Član 7

Ovlašćeni revizor je fizičko lice koje ima licencu za obavljanje revizije izdatu u skladu sa ovim zakonom.

Ovlašćeni revizor može angažovati drugo lice kao pomoć pri obavljanju revizije, pod uslovom da to lice obavlja poslove revizije pod njegovim nadzorom.

Ovlašćeni revizor dužan je da u vršenju poslova revizije postupa u skladu sa Kodeksom etike za profesionalne računovođe.

Profesionalna etika, nezavisnost i objektivnost

Član 8

Оvlašćeni revizori i društva za reviziju primjenjuju načela profesionalne etike u skladu sa Kodeksom etike za profesionalne računovođe.

Ovlašćeni revizor i društvo za reviziju dužni su da u obavljanju revizije, uzimaju u obzir mogućnost pogrešnog prikazivanja činjenica ili postojanje nepravilnosti, uključujući prevaru ili greške, bez obzira da li prethodno iskustvo ovlašćenog revizora ili društva za reviziju ukazuje na iskrenost i integritet subjekta koji je predmet revizije i odgovornih lica u tom subjektu (profesionalni skepticizam).

Ovlašćeni revizor i društvo za reviziju dužni su da postupaju u skladu sa stavom 2 ovog člana, naročito u odnosu na odluke menadžmenta koje se odnose na fer vrijednosti imovine, umanjenje imovine, upravljanje sredstvima i buduće novčane tokove relevantne za sposobnost subjekta za redovno poslovanje.

Ovlašćeni revizor, odnosno društvo za reviziju mora da bude nezavisan od subjekta koji je predmet revizije i ne smije da:

1)    učestvuje u donošenju odluka subjekta koji je predmet revizije najmanje u periodu obavljanja revizije, odnosno u periodu na koji se odnose finansijski izvještaji koji su predmet revizije;

2)    bude u sukobu interesa i dužan je da preduzima mjere da na njegovu nezavisnost ne utiču odnosi sa mrežom, menadžerima, drugim revizorima, zaposlenima i drugim licima koja pružaju usluge ili nad njim nadzor vrši ovlašćeni revizor ili društvo za reviziju, kao i licima koja su direktno ili indirektno preko nadzora povezana sa ovlašćenim revizorom ili društvom za reviziju;

3)    vrši reviziju ako postoji mogućnost da će biti predmet sopstvene revizije, koristoljublja, uticaja, srodničkih odnosa ili zastrašivanja koja proizlazi iz finansijskih, ličnih, poslovnih odnosa, odnosa u vezi sa zaposlenjem ili drugih odnosa između ovlašćenog revizora, društva za reviziju, njegove mreže i lica u položaju da utiče na rezultat revizije, i subjekta koji je predmet revizije, zbog kojih razloga bi objektivna, razumna i informisana treća strana, uzimajući u obzir primijenjene zaštitne mehanizme, zaključila da je nezavisnost ovlašćenog revizora ili društva za reviziju ugrožena.

Ovlašćeni revizor, društvo za reviziju, glavni partner za reviziju, njihovi zaposleni i lice koje pruža usluge ili nadzor nad njim vrši ovlašćeni revizor ili društvo za reviziju i koje je direktno uključeno u aktivnosti revizije i sa njima povezana lica ne smiju da ostvaruju materijalne i druge koristi i da budu uključeni u transakciju u vezi sa finansijskim instrumentom koji je izdao, za koji garantuje ili koji na drugi način podržava subjekat koji je predmet revizije.

Ovlašćeni revizor ili društvo za reviziju dužan je da u izvještaju o reviziji navede sve prijetnje na njegovu nezavisnost, kao i zaštitne mehanizme koje je sproveo radi otklanjanja tih prijetnji.

Ako u toku obavljanja revizije dođe do kupovine, spajanja ili preuzimanja subjekta koji je predmet revizije, ovlašćeni revizor ili društvo za reviziju dužni su provjere svoje interese ili odnose sa pravnim sljedbenikom subjekta koji je predmet revizije, uključujući i pružene dodatne usluge koje bi mogli da utiču njegovu nezavisnost ili sposobnost za obavljanje revizije nakon kupovine, spajanja ili preuzimanja.

U slučaju iz stava 7 ovog člana, ovlašćeni revizor ili društvo za reviziju dužni su da najkasnije u roku od tri mjeseca preduzmu mjere i/ili zaštitne mehanizme za otklanjanje interesa ili odnosa koji bi mogli da utiču na nezavisnost i objektivnost obavljanja revizije.

Vlasnici ili akcionari društva za reviziju kao i članovi organa upravljanja ili nadzornog organa tog društva za reviziju ili povezanog lica društva za reviziju ne smiju se miješati u sprovođenje revizije na način kojim se dovodi u pitanje nezavisnost i objektivnost ovlašćenog revizora koji sprovodi reviziju u ime društva za reviziju.

Ograničenje obavljanja revizije

Član 9

Ovlašćeni revizor ne smije da obavlja reviziju kod pravnog lica:

1)    u kojem je akcionar, član ili osnivač;

2)    u kojem je obavljao računovodstvene poslove ili pružao savjetodavne usluge za godinu za koju se obavlja revizija;

3)    u drugim slučajevima utvrđenim Kodeksom etike za profesionalne računovođe.

Izdavanje licence za obavljanje revizije

Član 10

Licenca za obavljanje revizije može se izdati licu koje:

1)    ima zvanje sertifikovanog računovođe;

2)    ima tri godine iskustva na poslovima revizije od čega najmanje dvije godine na poslovima revizije pod nadzorom ovlašćenog revizora;

3)    nije osuđivano za krivično djelo koje ga čini nedostojnim za obavljanje poslova iz oblasti revizije.

Licencu za obavljanje revizije izdaje i oduzima Ministarstvo.

Licenca za obavljanje revizije izdaje se na osnovu zahtjeva koji se podnosi Ministarstvu.

Uz zahtjev za izdavanje licence prilažu se dokazi o ispunjenosti uslova iz stava 1 ovog člana.

Licenca se izdaje na neodređeno vrijeme. Licence se upisuju u registar ovlašćenih revizora.

Dokumentacija koja se podnosi uz zahtjev za izdavanje licence za obavljanje revizije utvrđuje se propisom Ministarstva.

Priznavanje licence

Član 11

Licenca za obavljanje revizije može se priznati ovlašćenom revizoru iz države članice Evropske unije, koji ima licencu izdatu od nadležnog organa države članice Evropske unije za obavljanje revizije, koja po sadržaju i uslovima za izdavanje odgovara licenci iz člana 10 ovog zakona.

Licenca za obavljanje revizije može se priznati, pod uslovom reciprociteta, ovlašćenom revizoru koji ima licencu za obavljanje revizije izdatu od nadležnog organa treće zemlje koja po sadržaju i uslovima za izdavanje odgovara licenci iz člana 10 ovog zakona.

Lica iz st. 1 i 2 ovog člana, u postupku priznavanja licenci, dužna su da polože ispit iz poznavanja domaćih propisa kojima se uređuju porezi, obavezno socijalno osiguranje i privredno pravo.

Način i dokumentacija potrebna za priznavanje licence i polaganje ispita iz st. 1, 2 i 3 ovog člana utvrđuje se propisom Ministarstva.

Kontinuirana profesionalna edukacija

Član 12

Radi održavanja teorijskog znanja, stručnih vještina i vrijednosti na visokom nivou ovlašćeni revizori su dužni da se profesionalno usavršavaju.

Profesionalno usavršavanje iz stava 1 ovog člana, vrši se na osnovu programa kontinuirane profesionalne edukacije, koji utvrđuje Ministarstvo.

Profesionalno usavršavanje iz stava 1 ovog člana, organizuje i sprovodi Ministarstvo, odnosno pravno lice kojem je povjereno vršenje tih poslova.

Program iz stava 2 ovog člana, Ministarstvo dostavlja na mišljenje Savjetu za reviziju.

Oduzimanje licence

Član 13

Ministarstvo će ovlašćenom revizoru oduzeti licencu:

1)    ako se utvrdi da su podaci na osnovu kojih je izdata licenca neistiniti;

2)    u slučaju oduzimanja sertifikata;

3)    ako obavlja poslove revizije nestručno i nesaglasno sa MSR i Kodeksom etike za profesionalne računovođe;

4)    ako obavlja poslove revizije suprotno odredbama ovog zakona;